Όταν ένας Έλληνας πέταξε στα... 5.49

Σήμερα, συμπληρώνονται ακριβώς 40 χρόνια από το ιστορικό Παγκόσμιο ρεκόρ του Χρήστου Παπανικολάου στο στάδιο Καραϊσκάκη, στο άλμα επί κοντώ με 5.49μ. Ένα ρεκόρ που μπορεί πλέον να φαντάζει παιδικό για τα δεδομένα της εποχής μας αλλά καταδεικνύει άριστα την σωματική βελτίωση (και όχι μόνο…) του ανθρώπου στο πέρασμα των χρόνων.
Γεννημένος στα Τρίκαλα στις 25 Νοεμβρίου του 1941, ο Παπανικολάου ασχολήθηκε από μικρός με τον αθλητισμό και το στίβο για να καταλήξει τελικά στο αγώνισμα του άλματος επι κοντώ. Κατά τη διάρκεια της - 20χρονης σχεδόν – καριέρας του, κατάφερε να κυριαρχήσει στις δεκαετίες ’60 και ’70 στον Ελληνικό χώρο με 13 Πανελλήνιες νίκες, όπως επίσης και σε διεθνές επίπεδο όπου κατέκτησε 8 φορές το Βαλκανικό πρωτάθλημα αλλά και άλλες δύο τους Μεσογειακούς Αγώνες. Εκείνο όμως που τον κατατάσσει στο πάνθεο της παγκόσμιας ιστορίας του κλασικού αθλητισμού δεν είναι άλλο από το μεγάλο παγκόσμιο ρεκόρ που πέτυχε, σαν σήμερα πριν από ακριβώς 40 χρόνια…

Η ιστορία του ρεκόρ…
Το 1912 είχαμε το πρώτο καταγεγραμμένο Παγκόσμιο Ρεκόρ, στο αγώνισμα του άλματος επί κοντώ, και ήταν στα 4.02μ από τον Αμερικανό Μαρκ Γουάιτ. Μια επίδοση που πλέον είναι… παιδική ακόμη και για τις γυναίκες!
Το 1937, ο Αμερικανός και πάλι, Μπιλ Σέφτον έγινε ο πρώτος που ξεπερνά τα 4,5 μέτρα με άλμα στα 4,54, ενώ είχαν προηγηθεί από το ρεκόρ του Γουάιτ το 1912 άλλες 10 καταρρίψεις ρεκόρ. Όλες από Αμερικανούς, με τον Νορβηγό Χόλφ να σπάει τη μονοτονία στις αρχές του ’20.
Ένας άλλος Αμερικανός ο Μπράιαν Στρένμπεργκ κατάφερε να σπάσει το φράγμα των 5 μέτρων το 1963 υπερβαίνοντας τα 5.08μ. Ενώ και πάλι στο μεσοδιάστημα κυριάρχησαν τα ρεκόρ των Αμερικανών. Αυτή τη φορά ο… Σκανδιναβός που έβαζε κι αυτός το όνομά του στη λίστα των ρεκόρ ερχόταν από τη Φινλανδία και ήταν ο Πέντι Νικούλα.
Καθώς πλησιάζουμε στην ημερομηνία σταθμός για τον Ελληνικό αθλητισμό του ’70, το ρεκόρ είχε βρεθεί στα χέρια του Ανατολικογερμανού, Βόλφγκανγκ Νόρβινγκ με 5.46, επίδοση που επιτέλους ξέφευγε από τα σημερινά…. γυναικεία επίπεδα. Τη συγκεκριμένη επίδοση ο Γερμανός την πέτυχε το Σεπτέμβρη του ’70, λίγες μόλις μέρες δηλαδή πριν το ρεκόρ του δικού μας, Χρήστου Παπανικολάου.

Το ρεκόρ σε ελληνικά χέρια!
Ηταν, 24 Οκτώβρη 1970 όταν ο Χρήστος Παπανικολάου που αποτελούσε την αφρόκρεμα του Ελληνικού κλασικού αθλητισμού θα κατάφερνε να γράψει το όνομά του στο πάνθεο των παγκόσμιων ρέκορντμεν. Ο Τρικαλιώτης άλτης, ήταν συνεχώς κοντά στο ρεκόρ και διοργάνωνε ημερίδες Στίβου υπό την αιγίδα του ΣΕΓΑΣ ώστε να καταφέρει να το πραγματοποιήσει. Κάτι τέτοιο συνέβη και εκείνη τη μέρα, με τους αγώνες να διεξάγονται στο παλιό στάδιο «Καραϊσκάκη», μπροστά σε μερικές χιλιάδες Ελλήνων φιλάθλων που περίμεναν τις προσπάθειες του Παπανικολάου.
Αφού μετά από πολλές προσπάθειες αποφασίστηκε ποιο ήταν το καλύτερο σημείο για να τοποθετηθεί η βάση του πήχη και το προστατευτικό στρώμα, ώστε να ευνοεί την προσπάθειά του και ο αέρας ο Παπανικολάου υπερπήδησε τα 5.49 και ταυτόχρονα έγινε ο πρώτος Έλληνας κάτοχος παγκοσμίου ρεκόρ, και ο πρώτος Βαλκάνιος που το καταφέρνει μεταπολεμικά. Το προηγούμενο ρεκόρ του Νόρβινγκ ήταν παρελθόν και ο Παπανικολάου το είχε ξεπεράσει κατά 3 εκατοστά!

Η πορεία του ρεκόρ ανά δεκαετίες…
Το 5.49μ του Παπανικολάου άντεξε δύο χρόνια, όταν τον Απρίλη του ’72 ο Σουηδός Ίσακσον το έφτασε αρχικά στα 5.51μ, έπειτα 5.54μ και τέλος τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου σε 5.55μ. Το ρεκόρ συνέχισε να ανεβαίνει και το 1980 είχε βρεθεί στο 5.70 από τον Αμερικανό Ντέιβ Ρόμπερτς.
Όπως βλέπουμε τα πρώτα 70 σχεδόν χρόνια της ιστορία του ρεκόρ, αυτό πήγαινε είτε σε Αμερικάνο, είτε σε… Σκανδιναβό και μια φορά στον Έλληνα, Χρήστο Παπανικολάου! Αυτό άλλαξε το ’80 με τον Πολωνό Κοζάκιεβιτς (5.72), ενώ στη συνέχεια εμφανίστηκαν και οι Σοβιετικοί Πολάκοφ και Μπούμκα. Το 1994 έγινε το τελευταίο ρεκόρ από τον Ουκρανό πια, Σεργκέι Μπούμπκα με 6.14μ(!)…


Δύο σημεία που παρουσιάζουν ενδιαφέρον
Κλείνοντας τη σύντομη αναδρομή στα ρεκόρ του επι κοντώ, με αφορμή το ρεκόρ του Παπανικολάου, υπάρχουν δύο… αξιοσημείωτα περιστατικά στην άνοδο του ρεκόρ. 1^ον το ρεκόρ είχε μια συνεχόμενη βελτίωση, ανά τακτά (τουλάχιστον ένα κάθε χρόνο) μέχρι το ’94, ενώ εδώ και 16 χρόνια δεν έχει καν προσεγγιστεί. 2^ον Το μεγάλο «μπαμ»  στις επιδόσεις εμφανίζεται στις αρχές του ’70, όταν το ρεκόρ του Ίσακσον από 5.55μ εκτινάχτηκε ξαφνικά στα 5.63μ από τον Μπομπ Σίγκρεν σε διάστημα μερικών ημερών. Και αυτό που φαντάζει αξιοπερίεργο, είναι πως από τότε, η βάση και τα δεδομένα άλλαξαν στο χώρο του επι κοντώ, και οι επιδόσεις κυμάνθηκαν σε άλλα επίπεδα… Αλλά ας μείνουμε στο «έδειχνε αξιοπερίεργο».


Το Ολυμπιακό μετάλλιο που κέρδισε αλλά δεν πήρε…
Για να επιστρέψουμε και πάλι στον Έλληνα πρωταθλητή, πρέπει να τονίσουμε πως ο Παπανικολάου, δύο χρόνια πριν κάνει το ρεκόρ, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού κατετάγη 4^ος αλλά όπως αποκάλυψε αργότερα η «Στάζι» (Υπουργείο Κρατικής ασφάλειας Ανατολικής Γερμανίας) ο 2^ος και ο 3^ος που ήταν από την Ανατολική Γερμανία, αγωνίστηκαν έχοντας κάνει χρήση αναβολικών και το ασημένιο μετάλλιο πήγαινε δικαιωματικά στον Έλληνα αθλητή. Όμως, μέχρι σήμερα δεν του έχει δοθεί…
Ο 69χρονος πλέον Χρήστος Παπανικολάου μετά το τέλος της καριέρας του ασχολήθηκε με την προπονητική, ενώ είναι ταυτόχρονα και συγγραφέας. Η ιδιότητα όμως με την οποία θα τον θυμούνται για πάντα οι Έλληνες φίλαθλοι είναι αυτή του κατόχου Παγκοσμίου ρεκόρ…