Δέκα χρόνια, λοιπόν, χωρίς τον Μπράιαν Κλαφ. Τον μεγαλύτερο κατά
πολλούς -και κατά τον γράφοντα- manager που έχει αναδείξει το Νησί. Με
τις ιδιαιτερότητές του, με τα κουσούρια του, αλλά και με την ευφυΐα του,
το εκπληκτικό του χάρισμα στο man management και την επιλογή παικτών,
σε συνεργασία με το προπονητικό έτερο του ήμισυ, τον Πίτερ Τέιλορ. Στον
«Κλάφι» έχουμε αναφερθεί αρκετές φορές. Στο Πρωτάθλημα και τα δύο
συνεχόμενα Κύπελλα Πρωταθλητριών Ευρώπης με τη Φόρεστ, στο Πρωτάθλημα
και τον άδικο αποκλεισμό στα ημιτελικά της Ευρώπης με τη Ντέρμπι και
στις ιστορίες που έχτισαν το μύθο του. Στα link που ακολουθούν στο τέλος
του κειμένου μπορείτε να δείτε περισσότερα.
Με αφορμή τα δέκα χρόνια από το θάνατό του, επικοινώνησα με έναν
άνθρωπο που τον γνώριζε κάτι παραπάνω από καλά. Ο Ντέιβ Άρμιτατζ τον
έζησε ως δημοσιογράφος στα χρόνια που μεσουρανούσε με τη Ντέρμπι και τη
Φόρεστ. Στη συνέχεια, έγραψε δύο βιβλία για τον Κλαφ. Το «150BC:
Cloughie the Inside Stories» και το «Clough Confidential». Ακολούθως,
εκδόθηκε ένας τόμος με τις πενήντα καλύτερες ιστορίες και από τις
εκδόσεις, με τον τίτλο «Clough Gold». Ο Άρμιτατζ είχε περάσει πολλές
ώρες συζήτησης με τον gaffer, τον είχε γνωρίσει από την καλή και από την
ανάποδη και ως άνθρωπος των ΜΜΕ είχε κατανοήσει πλήρωας την τεράστια
επιρροή του. Έχοντας βαρεθεί να ακούει συνεχώς ιστορίες για τον
Φέργκιουσον, τον Σάνκλι και τον Μουρίνιο, αποφάσισε να εξωτερικεύσει τις
δικές του εμπειρίες από τον θρυλικό Μπράιαν.
Ο Ντέιβ, αρχικά, φρόντισε να μου θυμίσει ένα παράγοντα που συνήθως
ξεχνούμε. Τον παράγοντα τηλεόραση. «Ο Μπράιαν Κλαφ ήταν μια σπουδαία
προσωπικότητα. Δεν ξέρω πως θα ακουστεί σε εσάς τους νεότερους, αλλά
τότε στη δεκαετία του '70 ήταν πρωτόγνωρο για μια τέτοια προσωπικότητα
να μονοπωλεί το τηλεοπτικό ενδιαφέρον. Ήταν ετοιμόλογος και χαρισματικός
με το λόγο, γεγονός που τον έκανε μεγάλο αστέρα στην τηλεόραση. Οι
εμφανίσεις του ήταν πολύ συχνές και μην ξεχνάτε ότι λόγω αυτών
δημιουργήθηκε θέμα με τη Ντέρμπι. Έγινε ένας αστέρας της TV και κέρδισε
τον κόσμο. Στις τηλεοπτικές του μονομαχίες ήταν εκπληκτικός. Άνθρωποι
του ποδοσφαίρου τότε δεν είχαν τη σχέση με την κάμερα που έχουν τώρα,
οπότε αυτό βοηθούσε στο να δουν όλοι το πόσο χαρισματικός ήταν. Κάποτε, ο
Μοχάμεντ Άλι, μια άλλη μεγάλη προσωπικότητα της εποχής, έφτασε στο
σημείο να του πει «Hey Clough, that's enough». Έβλεπε ότι η λάμψη του
ξεπερνούσε και τον ίδιο. Έτσι όμως τον έκανε ακόμα πιο γνωστό.
Ο Κλαφ ήταν η πρώτη μεγάλη τηλεοπτική προσωπικότητα, ήταν κάτι
παραπάνω από ένας σπουδαίος προπονητής. Έλεγε οργισμένα λόγια στον αέρα
και κάποιοι τον θεωρούσαν τρελό. Εκείνοι που ήταν όμως απέναντί του
είχαν πρόβλημα, επειδή συνέχιζε να νικάει. Τον έλεγαν ξεροκέφαλο,
ισχυρογνώμονα, αλλά εκείνος νικούσε και κέρδιζε τον κόσμο. Έτσι, στα
μέσα της δεκαετίας, όταν ο Ντον Ρίβι έφυγε από την Εθνική Αγγλίας οι
περισσότεροι ήθελαν να αναλάβει ο Κλαφ. Η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία όμως
τον φοβόταν. Ήθελαν έναν ήρεμο προπονητή, που να μην ερχόταν σε κόντρα
μαζί τους. Τρομοκρατήθηκαν και μόνο στη σκέψη να τον προσλάβουν. Πολλά
χρόνια μετά, ο Κλάφι είπε "Έλεγαν ότι αν με έπαιρναν θα ήθελα να τρέχω
εγώ όλο το σόου. Ήταν έξυπνοι, επειδή αυτό ακριβώς θα έκανα". Μην
αμφιβάλλετε ότι αν τον έπαιρνε, η Αγγλία θα κέρδιζε πολλά
περισσότερα...».
Ξεκάθαρα, ο gaffer ήταν για κάποιος αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Πώς
κατάφερνε όμως να κερδίζει πάντα τους παίκτες του; Αναζητώντας δηλώσεις
τους, μπορεί κανείς να δει ότι όλοι έχουν μόνο καλά λόγια να πουν. Είδαν
άλλωστε έναν προπονητή να τους αναλαμβάνει σε μια ομάδα της επαρχίας
και να τους οδηγεί στην κορυφή της Αγγλίας. Κάποιους, στην κορυφή και
της Ευρώπης. «Επειδή ήταν winner», μου λέει ο Άρμιτατζ. «Εκτός από
ορισμένους άγνωστους, πήρε παίκτες που για πολλούς ήταν τελειωμένοι,
θεωρούνταν ότι έχουν αφήσει στο παρελθόν τις καλές τους μέρες. Μαζί τους
σήκωσε Ευρωπαϊκή Κούπα.
Κάποιοι τον είπαν τυχερό. Μετά το ξανάκανε. Τότε δεν είχαν τίποτα να
πουν. Ακόμα και όταν ο Σερ Άλεξ Φέργκιουσον αργότερα κατέκτησε τα πάντα,
το έκανε με ένα τεράστιο μέγεθος όπως η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Είναι
τελείως διαφορετικό. Ο Κλαφ το έκανε με μια ομάδα που βρισκόταν μέχρι
πρόσφατα στη δεύτερη κατηγορία και με ποδοσφαιριστές που πολλοί
υποτιμούσαν. Mε τη Ντέρμπι, αποκλείστηκε άδικα στα ημιτελικά από τη
Γιουβέντους. Ποιος ξέρε τι θα γινόταν αν δεν υπήρχαν οι αποφάσεις του
διαιτητή. Θυμάμαι, όταν κάποτε τον ρώτησαν για τον "Φέργκι", είπε
"κέρδισε πολλά, αλλά δεν έχει αυτά τα δύο που έχω εγώ. Και δεν εννοούσε
τα... μπαλάκια του. Βέβαια αργότερα, ο Φέργκιουσον πήρε και δεύτερο
Champions League!».
Τρομερός προπονητής, εξαιρετικός με τα media, ιδιόρρυθμος χαρακτήρας.
Αρκετοί νεότεροι τον συγκρίνουν με τον Μουρίνιο. Έχουν βάση οι
συγκρίσεις; «Νομίζω ναι. Κάποτε ο Κλαφ είχε πει ότι "αυτός ο Μουρίνιο
είναι αρκετά όμορφος τύπος και μου θυμίζει τον εαυτό μου όταν ήμουν
νεότερος». Είχε κοινά μαζί του επίσης και στον τομέα της ψυχοσύνθεσης. Ο
Μουρίνιο ξέρει καλά τι θέλουν οι δημοσιογράφοι και η τηλεόραση και τους
χειρίζεται. Σε αυτό δεν υπήρχε κανείς καλύτερος από τον Κλαφ», τονίζει ο
έμπειρος συγραφέας.
Σε συνέντευξή του στο gazzetta.gr, ο Βιβ Άντερσον, πρωταθλητής
Ευρώπης με τη Φόρεστ και πρώτος μαύρος που φόρεσε τη φανέλα της Εθνικής
Αγγλίας, είχε δηλώσει ότι σήμερα ο Κλαφ θα τρελαινόταν. Ο Άρμιτατζ
συμφωνεί. «Θα τον τρέλαιναν οι σύγχρονοι παίκτες. Δεν είμαι σίγουρος αν
θα τα κατάφερνε μαζί τους. Ήταν λαμπρός και ιδιοφυΐα, αλλά κάποιες από
τις προσεγγίσεις του προς τους παίκτες ήταν αρκετά extreme. Πλέον, οι
ποδοσφαιριστές είναι πανίσχυροι, κερδίζουν απίστευτα χρήματα και έχουν
μάθει σε ένα lifestyle που θέλει τα πάντα να κινούνται γύρω από αυτούς.
Ίσως δεν θα μπορούσε να προσαρμοστεί απέναντί τους».
Ζήτησα από τον Ντέιβ να θυμηθεί μια προσωπική στιγμή που του έχει
μείνει από τον Μπράιαν. «Όταν με προσκάλεσε για πρώτη φορά στο σπίτι
του, του πήρα δώρο ένα CD του Φρανκ Σινάτρα. Στη συνέχεια πήγα ξανά στο
σπίτι του, ήθελα να μιλάμε για ποδόσφαιρο, για την ομάδα και αν μπορούσα
να βγάλω κάποιο ρεπορτάζ. Όταν βαριόταν, μου το έδειχνε με τον εξής
τρόπο: Κάποια στιγμή, φώναζε τη γυναίκα του, τη Μπάρμπαρα και έβαζε
εκείνο το CD του Σινάτρα. Ο Μπράιαν ξεκινούσε να τραγουδάει μαζί του. Το
μπλοκάκι μου έμενε άδειο... Βεβαία σκεφτείτε πως θα ακουγόταν σήμερα αν
ένας απλός ρεπόρτερ πήγαινε στο σπίτι του Μουρίνιο ή του Βενγκέρ για
τσάι... Η συναναστροφή μου μαζί του με βοήθησε να μαζέψω πολλές ιστορίες
και να γράψω τα βιβλία μου». Ο Κλαφ ήταν και ο λόγος που μπήκε... μια
δόση πράσινου στο κόκκινο των Tricky Trees. Το αγαπημένο του πράσινο
πουλόβερ έχει συνδεθεί με την εποχή των επιτυχιών και ο Ντέιβ μας λέει
για την αρχή της παράδοσης. «Ξεκίνησε από τον Σίλτον. Μια φορά φορούσε
ένα πράσινο φούτερ με τον αριθμό "1". Ο Κλαφ τον είδε και του είπε:
"Υπάρχει μόνο ένα νούμερο "1" σε αυτό το σύλλογο και αυτό δεν είσαι
εσύ". Την επόμενη μέρα, εμφανίστηκε ο ίδιος με πράσινο φούτερ και το
καθιέρωσε».
Κλείνοντας, δεν απέφυγα να τον ρωτήσω κάτι που έχουν προσπαθήσει να
απαντήσουν αρκετοί από τους κοντινούς του. Ντέρμπι ή Φόρεστ; Ποια από
τις δύο είχε μεγαλύτερο κομμάτι στην καρδιά του; «Και οι δύο. Στο
Ντέρμπι όμως ζούσε η οικογένειά του και έφυγε από εκεί έχοντας μία
αίσθηση ότι δεν πέτυχε όλα όσα θα μπορούσε να πετύχει. Ο δρόμος που
ενώνει τις δύο πόλεις λέγεται Brian Clough Way. Ήταν ο μόνος που
κατάφερε να τις φέρει κοντά», απαντάει διπλωματικά.
Όσον αφορά το αν είναι ο μεγαλύτερος manager που έχει γεννήσει η
Αγγλία; «Νομίζω πως είναι. Αρκεί να δείτε τις επιτυχίες του σε συνάρτηση
με τις ομάδες του...».
