Ο Βασίλης Γαλούπης γράφει γιατί η υπόθεση Μπεν Τζόνσον εξακολουθεί να
απασχολεί 25 χρόνια μετά, ενώ φέρνει στο φως και «ξεχασμένα» στοιχεία
εκείνων των ημερών…
Σαν σήμερα, στις 26 Σεπτεμβρίου 1988, ο Μπεν Τζόνσον μάθαινε ότι
βρισκόταν ντοπαρισμένος στην κούρσα 100 μ. που κέρδισε δυο μέρες
νωρίτερα στους ολυμπιακούς αγώνες της Σεούλ. Πριν από 25 χρόνια ακριβώς,
δηλαδή, ξεσπούσε το μεγαλύτερο σκάνδαλο όλων των εποχών στο ντόπινγκ,
που ακόμα και σήμερα μνημονεύεται με κάθε αφορμή.
Κι όπως δήλωσε ο Τζόνσον
αυτές τις μέρες «Μετά από 2,5 δεκαετίες τιμωρούμαι ακόμα για κάτι που
πράγματι έκανα. Υπάρχουν άνθρωποι που σκότωσαν και βίασαν, που πήγαν
φυλακή και βγήκαν. Εγώ απλά έσπασα τους κανόνες στο άθλημά μου και ακόμα
σταυρώνομαι».
Γιατί, όμως, η υπόθεση Μπεν Τζόνσον
εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς; Όταν, μάλιστα, μετά το 1988
και το χρυσό του μετάλλιο, με παγκόσμιο ρεκόρ 9.79, έχουν προκύψει πολύ
μεγαλύτερα σκάνδαλα, με μαζικά κρούσματα σε τόσα και τόσα σπορ, με
συλλήψεις πρωτοκλασάτων αθλητών, με σοβαρότατες παρενέργειες από χρήση
απαγορευμένων ουσιών, με δίκες και φυλακίσεις ενόχων, με αποκαλύψεις για
κρατικό ντόπινγκ κλπ.
Ήταν το πρώτο μεγάλο σοκ
Τα δεδομένα του 1988, όμως, ήταν εντελώς διαφορετικά. Τότε ο κόσμος
δεν ήταν ακόμα υποψιασμένος για την διείσδυση των αναβολικών στον
αθλητισμό. Θυμάμαι ότι υπήρχε πραγματική αγωνία για το ποιος θα κερδίσει
εκείνη την κούρσα. Ο Μπεν Τζόνσον ή ο Καρλ Λιούις; Είχε γίνει, μάλιστα,
ρεκόρ τηλεθέασης, με ταυτόχρονη μετάδοση του αγώνα σε περισσότερες από
100 χώρες.
Φυσικά, στα υψηλά κλιμάκια του αθλητισμού γνώριζαν τι γινόταν με το
ντόπινγκ. Για τον κόσμο, όμως, ήταν ένα σοκ. Και προκλήθηκε παγκόσμιος
σάλος. Για πρώτη φορά σε τέτοιο μέγεθος στο συγκεκριμένο θέμα. Δεν θα
ήταν υπερβολή να πούμε ότι από το κρούσμα του Μπεν Τζόνσον άρχισαν να
τρέχουν οι εξελίξεις στο αντιντόπινγκ, όπως για παράδειγμα η δημιουργία
της WADA έντεκα χρόνια μετά.
Οι ουσίες που έπαιρνε
Γι’ αυτό, λοιπόν, ο Μπεν Τζόνσον
βρίσκεται μέχρι και σήμερα στην επικαιρότητα. Βγάζοντας, άλλωστε, πια
και ο ίδιος βιβλίο για την ιστορία του, κάνοντας συνέχεια «επιθετικές»
δηλώσεις με σαφή υπονοούμενα για διάφορα παιχνίδια κάθε χρόνο τέτοια
εποχή, ενώ πλέον όλες σχεδόν οι λεπτομέρειες (μετά και από τις δίκες)
είναι γνωστές. Όπως, π.χ., ότι:
- Και πριν βρεθεί ντοπέ έπαιρνε δεκάδες απαγορευμένες ουσίες χωρίς
να γίνει αντιληπτός. Στην δίκη που έγινε στον Καναδά, ο ίδιος ο Μπεν
Τζόνσον παραδέχτηκε ότι έκανε χρήση από το 1981 μέχρι το 1988
των Ντιαναμπόλ, Στανοζολόλ, Φουραζαμπόλ, αυξητικής ορμόνης,
τεστοστερόνης, διουρητικών κ.α.
- Επίσης, τώρα πια ξέρουμε ότι μετά την συγκεκριμένη κούρσα των 100 μ.
οι έξι από τους οκτώ φιναλίστ είχαν ανάμειξη σε υποθέσεις ντόπινγκ. Και
γι’ αυτό αποκαλείται «ο πιο βρώμικος αγώνας στην ιστορία».
Και ο Καρλ Λιούις!
Μην ξεχνάμε, επίσης, ότι το 2003 ο Wade Exum, υψηλόβαθμο στέλεχος της
αμερικανικής ολυμπιακής επιτροπής, έφερε στο φως ντοκουμέντα για
αθλητές από διάφορα σπορ που βρέθηκαν θετικοί, αλλά η υπόθεσή τους
συγκαλύφθηκε από τις αρμόδιες αρχές των ΗΠΑ. Μια απ’ αυτές τις υποθέσεις
ήταν και του Καρλ Λιούις, ο οποίος λίγους μήνες πριν τους ολυμπιακούς
της Σεούλ είχε βρεθεί θετικός σε κοκτέιλ διεγερτικών. Ωστόσο, δεν
τιμωρήθηκε ποτέ, πήγε στους αγώνες και παρέλαβε ως… αντοπάριστος το
μετάλλιο του (με τη βούλα) ντοπέ Τζόνσον.
«Για 20 χρόνια θα κρατήσει το ρεκόρ μου»
Φυσικά, τα χρόνια πέρασαν, το ντόπινγκ εξαπλώθηκε σε ομαδικά κι ατομικά σπορ, τα σκάνδαλα αυξήθηκαν, ο κόσμος πλέον «ξέρει».
Παρά ταύτα, η έστω και ντοπέ επίδοση του Μπεν Τζόνσον, για τα
δεδομένα του 1988 ήταν πραγματικά άπιαστη. Γι’ αυτό και ο ίδιος είχε
δηλώσει αμέσως μετά την κούρσα πως «το 9.79 θα κρατήσει για 20 χρόνια».
Στην πραγματικότητα, το 9.79 κράτησε 14 χρόνια. Το μόνο που πέτυχαν
άλλοι αθλητές (ντοπέ ή αντοπάριστοι είναι μια άλλη κουβέντα όπως θα
δούμε και στην συνέχεια) ήταν να ισοφαρίσουν την επίδοση. Αυτός που το
κατέρριψε ήταν ο Τιμ Μοντγκόμερι, ο Αμερικανός σύντροφος της Μάριον
Τζόουνς. Το 2002, τέτοιες μέρες (14.9.2002), ο Μοντγκόμερι έτρεξε τα 100
μ. σε 9.78. Χρόνια μετά, και συγκεκριμένα όταν ξέσπασε το σκάνδαλο
Balco, αφαιρέθηκε κι από τον Μοντγκόμερι το ρεκόρ του, αφού θεωρήθηκε
ντοπαρισμένο.
Στην εξέλιξη του παγκόσμιου ρεκόρ βλέπουμε ότι το 9.77 έγινε από τους
Ασάφα Πάουελ (το 2005) και Τζάστιν Γκάτλιν (το 2006), με τον Τζαμαϊκανό
να βρίσκεται πρόσφατα θετικός, ενώ ο Αμερικανός έχει ήδη πιαστεί δυο
φορές με σκληρά διεγερτικά και στεροειδή. Η επίδοση παραμένει στην
κατοχή του Ασάφα Πάουελ. Από τον Γκάτλιν, όμως, αφαιρέθηκε αφού βρέθηκε
θετικός την ίδια χρονιά κι έτσι έχασε την ισοφάριση του ρεκόρ.
Θα κέρδιζε τον Μπολτ;
Ο 51χρονος Μπεν Τζόνσον δήλωσε αυτές τις μέρες ότι θα κέρδιζε τον
Μπολτ: «Αν έτρεχα εναντίον του αυτήν την εποχή, με καλύτερα παπούτσια,
σε ένα καλύτερο ταρτάν και με όλες τις νέες τεχνολογικές βελτιώσεις, θα
ήμουν πιο γρήγορος από τον Μπολτ».
Αυτό, βέβαια, δεν μπορεί να εξακριβωθεί με κανέναν πρακτικό τρόπο.
Ωστόσο, σαν ταλέντο ο Μπεν Τζόνσον είναι σίγουρα ένας από τους πιο
γρήγορους αθλητές που πέρασαν ποτέ από τον πλανήτη. Ανεξαρτήτως
ντόπινγκ.
Έκανε λόγο για σαμποτάζ με αναψυκτικό
Ας διαβάσουμε, όμως, και μερικά απ’ όσα γράφτηκαν τότε στον ελληνικό
Τύπο για την υπόθεση, έτσι ώστε να δούμε πώς αντιμετωπίστηκε από την
πρώτη στιγμή το κρούσμα:
Τρίτη 27.9.1988 (Τα Νέα): «Το σκάνδαλο του αιώνα
συγκλονίζει την ολυμπιάδα. Ο Καναδός Μπεν Τζόνσον, νικητής με χρόνο
9.79, βρέθηκε ντοπαρισμένος. Η πρώτη πληροφορία για το ντοπάρισμα του
Τζόνσον ήλθε από τον Ιταλό Τοτσιμέλι, πρόεδρο της ιατρικής επιτροπής της
ΔΟΕ, που δήλωσε ότι στα ούρα του Τζόνσον ανιχνεύθηκε η απαγορευμένη
στεροειδής ουσία στανοζολόλ. Στις 2.15 πρωϊνή ώρα Ελλάδας, δόθηκε
έκτακτη συνέντευξη Τύπου όπου ανακοινώθηκε επίσημα ότι ο Μπεν Τζόνσον
έχει κάνει χρήση αναβολικών».
Στις 28.9.2013 διαβάζουμε:
- «Με σωματοφύλακες 30 και πλέον Κορεάτες αστυνομικούς, αλλά και
20 περίπου ανθρώπους του αεροδρομίου και της εταιρείας που ταξίδευε, ο
Τζόνσον αναχώρησε από την Σεούλ και βρίσκεται ήδη στη Νέα Υόρκη. Ο
Καναδός πρωταθλητής έφυγε χωρίς να μιλήσει εκτός από μια τυπική φράση,
που του απέσπασε ένας δημοσιογράφος κορεάτικης εφημερίδες: «Δεν
αισθάνομαι καλά. Δεν ξέρω πώς έγινε».
- «Κατά τον έλεγχο μετά τον αγώνα ο Τζόνσον είχε δυσκολία να δώσει
ούρα και αφού ήπιε δέκα μπουκάλια μπύρα (!!!) κατάφερε να γεμίσει τα
μπουκαλάκια για το κοντρόλ, μετά από 2.30 ώρες αναμονής».
- «Άμεσα η εταιρεία που τα προϊόντα της διαφημίζονται από τον Καρλ
Λιούις (ιαπωνική) έβγαλε ήδη στην αγορά το προσεχές της σλόγκαν:
«Νικητής και υγιής, χωρίς καμία βοήθεια».
- Ο μάνατζερ του Τζόνσον, Λάρι Χάιντελμπρεχτ, σχολιάζοντας το γεγονός
δήλωσε ότι πρόκειται για σαμποτάζ. Σε συνέντευξη που έδωσε το πρωϊ της
Τρίτης είπε ότι η απαγορευμένη ουσία ήταν μέσα σε αναψυκτικό, που δόθηκε
στον Τζόνσον, πριν γίνει η ημιτελική κούρσα. Όπως, μάλιστα, δήλωσε, του
ανέφερε το συμβάν ο Τζόνσον, αλλά δεν θυμόταν αν του έδωσε το
αναψυκτικό άνδρας ή γυναίκα. Ο Τζόνσον, μάλιστα, πήρε το μπουκάλι μαζί
του στο δωμάτιό του, και ο γιατρός του ανέφερε για κάποια κίτρινη ουσία
που βρέθηκε μέσα».
Με άρωμα WADA
Φυσικά, αυτά τα συνήθη περί σαμποτάζ (που ακούγονται κατά καιρούς και
από άλλους αθλητές που βρίσκονται ντοπέ) καταρρίφθηκαν αργότερα από τον
ίδιο τον Τζόνσον, όταν παραδέχθηκε πολλές φορές ότι έπαιρνε
απαγορευμένες ουσίες. Και στανοζολόλ. Ο Τζόνσον δεν αρνείται ότι
ντοπαρίστηκε. Απλά ισχυρίζεται κατά καιρούς πως του την είχαν στημένη
λόγω συμφερόντων και γι’ αυτό τον πιάσανε θετικό. Διαφορετικά, όπως έχει
πει, θα τον αφήνανε όπως συμβαίνει και μ' άλλες περιπτώσεις.
Ένα ακόμα αξιομνημόνευτο στοιχείο είναι ότι την υπεράσπιση του
Τζόνσον στην πειθαρχική διαδικασία της ΔΟΕ είχε αναλάβει ο Καναδός
δικηγόρος Ντικ Πάουντ (με υπερασπιστική γραμμή ότι υπήρχαν μόνο μερικοί
κόκκοι στανοζολόλ στα ούρα του σπρίντερ). Ο Πάουντ έγινε μετά ο πρώτος
πρόεδρος της Παγκόσμιας Ένωσης κατά του Ντόπινγκ (WADA). Στο βιβλίο του,
μάλιστα, έγραψε πως «στην αρχή πίστεψα ότι ο Τζόνσον μου έλεγε την
αλήθεια και πως ήταν αθώος, και γι’ αυτό τον υπερασπίστηκα. Μετά
διαπίστωσα ότι όλα ήταν ψέματα».
Πηγή: gazzetta.gr