H κρυφή γοητεία του 3-5-2! (ή του 5-3-2)

Ο Θάνος Σαρρής γράφει για το σύστημα που έστειλε εκτός Μουντιάλ την Ισπανία και βρίσκει όλο και περισσότερους υποστηρικτές. Η τριάδα στην άμυνα, οχυρωμένη από δύο μπακ που ανεβοκατεβαίνουν την πλευρά θεωρείται από πολλούς μια αμυντική προσέγγιση. Γεγονός, ωστόσο, που στην πράξη αποδεικνύεται λανθασμένο.
Η αναδρομή
Η πρώτη φορά που  χρησιμοποιήθηκε τρίτος αμυντικός «σφήνα» στους δύο ήταν το 1925. Ένας νεωτερισμός που πραγματοποιήθηκε με την αλλαγή στον κανονισμό του οφσάιντ, η οποία ουσιαστικά έδινε αβαντάζ στους επιθετικούς. Το περιβόητο WM του Χέρμπερτ Τσάπμαν έφερε στο προσκήνιο την κόντρα του όμορφου ποδοσφαίρου, απέναντι στο ποδόσφαιρο της σκοπιμότητας και του αποτελέσματος.  «Η ποιότητα των παιχνιδιών θα ανέβαινε, αν το αποτέλεσμα στο τέλος δεν είχε τόσο μεγάλη σημασία», έλεγε ο Τσάπμαν. Μετά το 1958 τα συστήματα που αναπτύχθηκαν είχαν ως βάση τους τέσσερις αμυντικούς.  Μέχρι που ο Μπιλάρδο το 1986 έφερε στην εθνική Αργεντινής το 3-5-2, αν και ο ίδιος έλεγε ότι το είχε δοκιμάσει τέσσερα χρόνια πριν, δηλαδή το 1982, στην Εστουδιάντες.

Ο Αργεντινός έλεγε ότι ήθελε 7 παίκτες για να αμύνεται και τρεις για να επιτίθεται, δεδομένου ότι ο ένας ήταν ο μεγάλος Ντιέγο και παρότι καθυστέρησε να καταλήξει στην 11άδα, θεώρησε ότι από τη στιγμή που οι εξτρέμ έτειναν να αλλάξουν ρόλο, δεν υπήρχε λόγος για τη χρησιμοποίηση των παραδοσιακών πλάγιων μπακ. Η υιοθέτηση των συστημάτων με τρεις κεντρικούς αμυντικούς έλαβε παράλληλα χώρα σε Ευρώπη και σε Λατινική Αμερική. Στο Μουντιάλ του 1990 είδαμε τη Γερμανία να παίζει με 3-5-2, το οποίο ο Κρόιφ χαρακτήρισε ως θάνατο του ποδοσφαίρου. Στο πρόσωπο των Ρόιτερ και Μπρέμε βρήκε τους ιδανικούς παίκτες για να πετύχει, όπως έκανε και η Κροατία το 1998 με τους Γιάρνι και Στάνιτς.

Το 3-5-2 και ο αποκλεισμός της Ισπανίας
Το 3-5-2 έχει το δικό του, ξεχωριστό ρόλο και στο φετινό Μουντιάλ. Ουσιαστικά θα μείνει για πάντα στην ιστορία ως το σύστημα που οριοθέτησε το τέλος εποχής της Ισπανίας, της πρωταθλήτριας κόσμου. Το αντίδοτο στο tiki-taka. Η Ολλανδία με τους επιθετικούς της μπακ, τον Ρόμπεν να αλωνίζει σε ελεύθερο ρόλο και νικώντας κατά κράτος τη μάχη της μεσαίας γραμμής, της έριξε ιστορική πεντάρα. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα ΕΔΩ. Και η καμικάζι Χιλή, με τα τρομερά μαρκαρίσματα κατέστρεψε τη φιλοσοφία της Ρόχα, ολοκληρώνοντας την αποκαθήλωση. Ο Ρόμπεν το είχε αντιληφθεί πριν τη σέντρα στο Παγκόσμιο Κύπελλο, δηλώνοντας ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση μπορεί να αποτελέσει απάντηση στο παιχνίδι των  Ισπανών.
Το 5-3-2 με το 3-5-2 ουσιαστικά αποτελούν την αμυντική και την επιθετική εκδοχή του ίδιου συστήματος. Είδαμε την Αργεντινή του Σαμπέγια στο πρώτη ημίχρονο με τη Βοσνία να δυσκολεύεται πολύ να δημιουργήσει και να μην βρίσκει επιθετικές λύσεις από τα μπακ της. Η προσέγγιση της αλμπισελέστε και ο τρόπος που διαχειρίστηκε το σύστημα, ήταν εντελώς διαφορετική από αυτή των Ολλανδών στο παιχνίδι με τους Ισπανούς, που ανέδειξαν τα μεγάλα πλεονεκτήματα της διάταξης. Συζήτησα τη σύγχρονη εκδοχή του συστήματος με έναν πολύ ταλαντούχο και διαβασμένο Έλληνα προπονητή, τον Κωνσταντίνο Παναγόπουλο, φτάνοντας σε κάποια σημαντικά συμπεράσματα τα οποία βλέπουμε και μέσα στο γήπεδο.

Η απεικόνιση της Αργεντινής και της Χιλής (πηγή: Squawka)
Ευελιξία και «αντίδοτο» για το 4-2-3-1
Στην ουσία, για κάθε προπονητή ο σχηματισμός σε άμεση συνάρτηση με το υλικό δίνει την ευχέρεια για να καλυφθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι χώροι με τους ανάλογους αριθμητικά παίκτες. Για αυτό και το 4-2-3-1 έχει γίνει το πλέον mainstream σύστημα του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Το 3-5-2, δείχνει να αποτελεί μια εναλλακτική που βρίσκει όλο και περισσότερους υποστηρικτές. Και βγάζει μια διαφορετική ποδοσφαιρική λογική.  Το βλέπουμε σε πάρα πολλές ομάδες της Ιταλίας τα τελευταία χρόνια. Και με δύο καθαρούς φορ, έναν επιτελικό και τα χαφ να πνίγουν τον αντίπαλο, είναι λάθος να θεωρείται ως απλά ένας περίπλοκος τρόπος για να παίξεις άμυνα και να καταστρέψεις το παιχνίδι. Ακόμα και όταν φαινομενικά υπάρχει επιφυλακτική προσέγγιση. Ο Τσάπμαν πίστευε στην οπισθοχώρηση όχι για να περιορίσει τους αντίπαλους, αλλά για να ανεβάσει τους αμυντικούς του αντιπάλου και να δημιουργήσει χώρους.
Πρόκειται για ένα σχήμα με μεγάλη ευελιξία και προσαρμοστικότητα. Το είδαμε στον τρόπο που η Χιλή και η Ολλανδία προσαρμόστηκαν στην Ολλανδία, εκμεταλλευόμενες όλους τους χώρους. Το βλέπουμε και στις διαφορετικές εκδοχές του σε Ευρώπη και Λατινική Αμερική. Για τον μεγάλο Μαρσέλο Μπιέλσα, ήταν λογικό τη θέση του τρίτου αμυντικού να παίρνει ένας παίκτης που να προέρχεται από τα χαφ, έχοντας τη δυνατότητα να φτιάξει παιχνίδι. Όπως ο Χάβι Μαρτίνεθ στη Μπιλμπάο, ουσιαστικά σε ένα 3-1-3-3 και ο Πόνσε στη Χιλή. Το είδαμε να το κάνει και ο Πεπ Γκουαρδιόλα με τον Μασεράνο στη Μπαρτσελόνα. Δίνει τη δυνατότητα για άμυνα με 7 παίκτες, αλλά και για επίθεση με 7, ανάλογα με την προσέγγιση.
Οι πλάγιοι μπακ  είναι λάθος να θεωρούνται μπακ με την παραδοσιακή έννοια. Πρόκειται ουσιαστικά για οπισθοχωρημένους εξτρέμ. Για αυτό και πρέπει να έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, κάτι που για παράδειγμα δεν έγινε στην Αργεντινή με Ρόχο και Σαμπαλέτα. Το σύστημα δίνει παράλληλα την ελευθερία στους ποδοσφαιριστές να ξεφεύγουν από τα καλούπια, να κάνουν το απρόβλεπτο. Παίκτες όπως ο Ρόμπεν, στον ελεύθερο ρόλο του, ή ο Σάντσες της Χιλής. Ο Μπλιντ που με τις μεταβιβάσεις του «τάισε» τον Φαν Πέρσι. Στην Ολλανδία είδαμε πολλές φορές τη διάταξη να φέρνει περισσότερο σε 3-4-3, με τον Σνάιντερ να λειτουργεί ως τρίτος επιθετικός. Υπάρχει η δυνατότητα για μικρά κλικ μέσα στο ματς, που μπορούν να αιφνιδιάσουν και να δώσουν πλεονέκτημα, παρότι είναι από τα λίγα συστήματα που υπάρχουν ξεκάθαροι ρόλοι. Το 6άρι, το 8άρι, ο wing back.

Τα σουτ των «καγκουρό» απέναντι στην Ολλανδία (Πηγή: Squawka)
Η απάντηση της Αυστραλίας
Προφανώς υπάρχουν αδυναμίες. Παίζοντας με τους δύο πλάγιους αρκετά ψηλά, κάθε χαμένη μπαλιά σε κατάσταση κατοχής και δημιουργίας δίνει στον αντίπαλο τις προϋποθέσεις για αντεπίθεση βρίσκοντας χώρο στις πλευρές, αφού τα μπακ παίζουν ψηλά. Ο αντίπαλος σε οργανωμένη επίθεση μπορεί να αλλάξει γρήγορα πλευρά, ενώ το πρέσινγκ ψηλά δημιουργεί κενά. Ενέχει μεγάλο ρίσκο. Το ρίσκο αυτό βγήκε στην Ολλανδία απέναντι στην Ισπανία. Αλλά η πολύ καλά διαβασμένη Αυστραλία κατάφερε να τα αναδείξει. Στην άμυνα των οράνιε δεν υπήρχε ελεύθερος παίκτης, αφού οι απλωμένοι Κέιχιλ, Όαρ και Λέκι είχαν αυτό το ρόλο. Μπρεσιάνο και Μακέι με τα τρεξίματά τους κράτησαν απασχολημένη τη μεσαία γραμμή των Ολλανδών και το ματς στο πρώτο μέρος πήγε κυρίως σε προσωπικές μονομαχίες, με την ομάδα του Φαν Χάαλ να μην βρίσκει τους χώρους που τόσο πολύ εκμεταλλεύτηκε απέναντι στη Ρόχα. Μια άπειρη άμυνα στο 3-5-2 μπορεί να εκτεθεί περισσότερο εύκολα από αντίπαλους μέσους που πατούν περιοχή, ενώ οι αμυντικογενείς μπακ προκαλούν πρόβλημα στην ανάπτυξη, όπως είδαμε στην Αργεντινή. Κάτι που συμβαίνει αν δεν υπάρχουν και ικανοί σέντερ μπακ για να φτιάξουν παιχνίδι.
Προφανώς, πέρα από ελάχιστες περιπτώσεις, ένα σύστημα από μόνο του δεν μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα. Στο σύγχρονο ποδόσφαιρο και τον κόσμο του 4-2-3-1 όμως, το 3-5-2 δείχνει να αποτελεί μια απάντηση που φέρνει την ομάδα σε πλεονεκτική θέση, κυρίως όσον αφορά το μείζον θέμα των χώρων. Προσφέρει εναλλακτικές και όταν βρεθεί το απολύτως κατάλληλο ρόστερ για να το στηρίξει, είναι πολύ πιθανόν να αποτελέσει καλούπι για την επόμενη μεγάλη επανάσταση.

Πηγή: gazzetta.gr