Κάποιος σκοτώθηκε, κάποιοι λυπήθηκαν, όλοι το έδειξαν και όλοι ήθελαν να το δουν. Γράφει ο Κώστας Παστρίμας.
Αφορμή για να γράψω αυτό το κείμενο στάθηκε το τραγικό ατύχημα στο
οποίο έχασε τη ζωή του ο Marco Simoncelli την Κυριακή στη Μαλαισία και ο
χειρισμός του από τα μέσα ενημέρωσης. Για το συμβάν τα ξέρετε όλοι και
δεν θα ήθελα να γράψω κάτι περισσότερο - αν υπάρχει κάποιος που μαθαίνει
από το ατύχημα από αυτές τις γραμμές ας ψάξει στις άλλες σελίδες. Για
το πώς το πήραν τα μέσα ενημέρωσης και το ξεχείλωσαν έχω μερικές
σκέψεις.
Το θέμα με το πώς είναι δέον να χειριζόμαστε το θάνατο και την εικόνα του είναι κάτι που με έχει απασχολήσει πάρα πολύ και ομολογώ ότι δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι έχω καταλήξει οριστικά σε συμπέρασμα. Θα κάνω άλλη μία προσπάθεια μέσα από αυτό το κείμενο, χρησιμοποιώντας το δυστύχημα του Simoncelli ως παράδειγμα.
Ήμουν από εκείνους που παρακολουθούσαν ζωντανά τον αγώνα της Μαλαισίας του MotoGP και είδα το ατύχημα όταν συνέβη. Παρακολουθούσα εναγωνίως με όσα μέσα διέθετα στη συνέχεια την ειδησεογραφία ελπίζοντας να μάθω ότι ο Simoncelli είναι ζωντανός. Και προφανώς σοκαρίστηκα 45 λεπτά αργότερα όταν έμαθα ότι ο Super Sic δεν τα κατάφερε. Μετά το πρώτο σοκ συνέχισα να επισκέπτομαι τις ιστοσελίδες αν και ήξερα πολύ καλά τι θα δω μπροστά μου. Παντού στο ελληνικό διαδίκτυο το video με το θανάσιμο τραυματισμό του Ιταλού ήταν σε πρώτο πλάνο. Αργότερα, τα απογευματινά και βραδινά δελτία ειδήσεων στην τηλεόραση δεν παρέλειψαν να αναφερθούν στο θέμα, πάντα με τη συνοδεία του video του ατυχήματος.
Γιατί όμως πρέπει να δείχνουμε το video με τη στιγμή του θανάσιμου τραυματισμού και μάλιστα ξανά και ξανά; Ποιαν ακριβώς ενημερωτική ανάγκη εξυπηρετούμε; Ως θεατές, γιατί όλοι πατήσαμε το play στο video που βρέθηκε μπροστά μας; Γιατί μετά την πρώτη φορά που το έδειξε η τηλεόραση δεν αλλάξαμε κανάλι και καθίσαμε καθηλωμένοι να δούμε και τα άλλα τρία ριπλέι;
Μετά την πρώτη οργή, προσπάθησα να σκεφτώ το θέμα πιο ψύχραιμα. Πρώτα από την πλευρά του μέσου ενημέρωσης. Ο θάνατος ενός οδηγού αγώνων είναι φυσικά μεγάλη είδηση και έχει τη θέση της στα δελτία ειδήσεων και στις ενημερωτικές ιστοσελίδες. Τα μεγάλα διεθνή πρωταθλήματα αυτοκινήτου και μοτοσικλέτας είναι ιδιαίτερα δημοφιλή. Επομένως, έχεις την υποχρέωση να ενημερώσεις. Δεκτόν. Έχεις υποχρέωση να εξηγήσεις τις συνθήκες του θανάτου. Δεκτόν. Τι γίνεται όμως με το video;
Αν ψάξετε να βρείτε τον μεγαλύτερο πολέμιο της λογοκρισίας -ακόμα και της αυτολογοκρισίας- δεν είναι απίθανο να πέσετε επάνω μου. Αλλά αυτό το video με το θάνατο του Simoncelli δεν το βάλαμε στο ms|free, όπως δεν βάλαμε εκείνο με το θάνατο του Dan Weldon πριν από μια εβδομάδα. Δεν θα το πρόβαλλα στην τηλεόραση αν ήμουν υπεύθυνος ενός καναλιού (ίσως αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν θα γίνω ποτέ). Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει τίποτα ενημερωτικό στο να προβάλεις τη στιγμή του θανάτου ενός ανθρώπου - έχουμε όλοι δει αρκετή βία για να ξέρουμε πώς σκοτώνεται κάποιος.
Αν το συζητούσαμε ποτέ με τους ανθρώπους των μέσων ενημέρωσης, θα απαντούσαν με το αποστομωτικό επιχείρημα ότι δίνουν απλώς στον κόσμο αυτό που ζητάει. Και το τραγικότερο είναι ότι δεν έχουν άδικο. Όσοι δεν παρακολουθούσαν τον αγώνα της Μαλαισίας -στην Ελλάδα ήταν οι περισσότεροι γιατί δεν μεταδόθηκε ζωντανά- έπεσαν πάνω στο βίντεο κάποια στιγμή αργότερα. Είμαι βέβαιος ότι στη συντριπτική πλειονότητά τους το είδαν. Με σοκ, με ενοχή, με αηδία, το είδαν. Όσοι διαβάσετε αυτό το κείμενο αναρωτηθείτε πόσες φορές σε ένα site διαβάσατε μια είδηση για ένα θάνατο που συνοδευόταν από video και δεν πατήσατε το play. Δεν θα προσπαθήσω να υπολογίσω - ξέρετε πολύ καλά.
Ο μηχανοκίνητος αθλητισμός περιέχει μεγάλο βαθμό ρίσκου και αυτός είναι ένας από τους λόγους της απήχησής του στον κόσμο. Ο κίνδυνος είναι απαραίτητος τόσο για αυτούς που συμμετέχουν όσο και για εκείνους που παρακολουθούν. Αμφότεροι τον χρειάζονται: οι μεν για να παλέψουν και να τον νικήσουν και οι δε για να μη χρειαστεί να το κάνουν. Αυτό όμως πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε πώς στεκόμαστε απέναντι στο θάνατο.
Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολη αυτόν τον καιρό, δεν χρειάζεται να το επισημάνω εγώ. Η ανάγκη να ξεφεύγουμε από τα προβλήματα της καθημερινότητας είναι ίσως μεγαλύτερη από ποτέ και αυτός είναι ένας από τους λόγους που η παρακολούθηση ενός σπορ είναι μια επιθυμητή διέξοδος. Αν μάλιστα είναι σπορ αδρεναλίνης και κινδύνου, όπως το MotoGP, ακόμα περισσότερο. Από πότε όμως γίναμε θεατές ρωμαϊκής αρένας που ζητωκραυγάζουμε όταν σκοτώνεται ο μονομάχος;
Καταλήγω σε ένα απλό συμπέρασμα: είναι απλά θέμα επιλογής. Εσύ υπεύθυνε ειδήσεων του καναλιού ή διαχειριστή της ιστοσελίδας ή διευθυντή της εφημερίδας έχεις την επιλογή να μην προβάλεις το video ή να μη δημοσιεύσεις τη φωτογραφία ενός θανάτου. Εσύ τηλεθεατή ή χρήστη του διαδικτύου ή αναγνώστη έχεις την επιλογή να μην το παρακολουθήσεις, να μη το δεις. Ο πρώτος μπορεί να μην οδηγεί το δεύτερο στην αποκτήνωση και ο δεύτερος μπορεί την αποκτήνωση αυτήν να την απαρνηθεί.
Πολλές φορές -υπερβάλλοντας- λέμε ότι με τη δυσμενή κατάσταση που έχει διαμορφωθεί δεν έχουμε να φάμε. Αυτός δεν είναι λόγος να μας ταΐζουν με αίμα για να το ξεχάσουμε κι εμείς να το πίνουμε.
ΥΓ1: Το δυστύχημα του Simoncelli ήταν μόνο η αφορμή. Έγραψα τα παραπάνω έχοντας στο μυαλό μου πολλές άλλες περιπτώσεις, όπως τις τελευταίες στιγμές του Καντάφι, την εκτέλεση του Σαντάμ, τα πτώματα στα ερείπια ύστερα από ένα σεισμό και πλήθος άλλων. Πόσος θάνατος μας περιτριγυρίζει...
ΥΓ2: Δεν μπορώ να μη γράψω λίγες λέξεις για τον Marco Simoncelli. Δεν είχα την τύχη να τον γνωρίσω, τον έχω συναντήσει και χαιρετήσει 2-3 φορές φευγαλέα περνώντας δίπλα του σε κάποιο paddock αγώνα του MotoGP. Αλλά ο «κρεμανταλάς» Ιταλός ήταν τόσο ζεστός και οικείος, ακόμα και από την τηλεόραση, που το πρωί της Κυριακής πόνεσα πραγματικά. Απώλεια...
Πηγή: msfree.gr
Το θέμα με το πώς είναι δέον να χειριζόμαστε το θάνατο και την εικόνα του είναι κάτι που με έχει απασχολήσει πάρα πολύ και ομολογώ ότι δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι έχω καταλήξει οριστικά σε συμπέρασμα. Θα κάνω άλλη μία προσπάθεια μέσα από αυτό το κείμενο, χρησιμοποιώντας το δυστύχημα του Simoncelli ως παράδειγμα.
Ήμουν από εκείνους που παρακολουθούσαν ζωντανά τον αγώνα της Μαλαισίας του MotoGP και είδα το ατύχημα όταν συνέβη. Παρακολουθούσα εναγωνίως με όσα μέσα διέθετα στη συνέχεια την ειδησεογραφία ελπίζοντας να μάθω ότι ο Simoncelli είναι ζωντανός. Και προφανώς σοκαρίστηκα 45 λεπτά αργότερα όταν έμαθα ότι ο Super Sic δεν τα κατάφερε. Μετά το πρώτο σοκ συνέχισα να επισκέπτομαι τις ιστοσελίδες αν και ήξερα πολύ καλά τι θα δω μπροστά μου. Παντού στο ελληνικό διαδίκτυο το video με το θανάσιμο τραυματισμό του Ιταλού ήταν σε πρώτο πλάνο. Αργότερα, τα απογευματινά και βραδινά δελτία ειδήσεων στην τηλεόραση δεν παρέλειψαν να αναφερθούν στο θέμα, πάντα με τη συνοδεία του video του ατυχήματος.
Γιατί όμως πρέπει να δείχνουμε το video με τη στιγμή του θανάσιμου τραυματισμού και μάλιστα ξανά και ξανά; Ποιαν ακριβώς ενημερωτική ανάγκη εξυπηρετούμε; Ως θεατές, γιατί όλοι πατήσαμε το play στο video που βρέθηκε μπροστά μας; Γιατί μετά την πρώτη φορά που το έδειξε η τηλεόραση δεν αλλάξαμε κανάλι και καθίσαμε καθηλωμένοι να δούμε και τα άλλα τρία ριπλέι;
Μετά την πρώτη οργή, προσπάθησα να σκεφτώ το θέμα πιο ψύχραιμα. Πρώτα από την πλευρά του μέσου ενημέρωσης. Ο θάνατος ενός οδηγού αγώνων είναι φυσικά μεγάλη είδηση και έχει τη θέση της στα δελτία ειδήσεων και στις ενημερωτικές ιστοσελίδες. Τα μεγάλα διεθνή πρωταθλήματα αυτοκινήτου και μοτοσικλέτας είναι ιδιαίτερα δημοφιλή. Επομένως, έχεις την υποχρέωση να ενημερώσεις. Δεκτόν. Έχεις υποχρέωση να εξηγήσεις τις συνθήκες του θανάτου. Δεκτόν. Τι γίνεται όμως με το video;
Αν ψάξετε να βρείτε τον μεγαλύτερο πολέμιο της λογοκρισίας -ακόμα και της αυτολογοκρισίας- δεν είναι απίθανο να πέσετε επάνω μου. Αλλά αυτό το video με το θάνατο του Simoncelli δεν το βάλαμε στο ms|free, όπως δεν βάλαμε εκείνο με το θάνατο του Dan Weldon πριν από μια εβδομάδα. Δεν θα το πρόβαλλα στην τηλεόραση αν ήμουν υπεύθυνος ενός καναλιού (ίσως αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν θα γίνω ποτέ). Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει τίποτα ενημερωτικό στο να προβάλεις τη στιγμή του θανάτου ενός ανθρώπου - έχουμε όλοι δει αρκετή βία για να ξέρουμε πώς σκοτώνεται κάποιος.
Αν το συζητούσαμε ποτέ με τους ανθρώπους των μέσων ενημέρωσης, θα απαντούσαν με το αποστομωτικό επιχείρημα ότι δίνουν απλώς στον κόσμο αυτό που ζητάει. Και το τραγικότερο είναι ότι δεν έχουν άδικο. Όσοι δεν παρακολουθούσαν τον αγώνα της Μαλαισίας -στην Ελλάδα ήταν οι περισσότεροι γιατί δεν μεταδόθηκε ζωντανά- έπεσαν πάνω στο βίντεο κάποια στιγμή αργότερα. Είμαι βέβαιος ότι στη συντριπτική πλειονότητά τους το είδαν. Με σοκ, με ενοχή, με αηδία, το είδαν. Όσοι διαβάσετε αυτό το κείμενο αναρωτηθείτε πόσες φορές σε ένα site διαβάσατε μια είδηση για ένα θάνατο που συνοδευόταν από video και δεν πατήσατε το play. Δεν θα προσπαθήσω να υπολογίσω - ξέρετε πολύ καλά.
Ο μηχανοκίνητος αθλητισμός περιέχει μεγάλο βαθμό ρίσκου και αυτός είναι ένας από τους λόγους της απήχησής του στον κόσμο. Ο κίνδυνος είναι απαραίτητος τόσο για αυτούς που συμμετέχουν όσο και για εκείνους που παρακολουθούν. Αμφότεροι τον χρειάζονται: οι μεν για να παλέψουν και να τον νικήσουν και οι δε για να μη χρειαστεί να το κάνουν. Αυτό όμως πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε πώς στεκόμαστε απέναντι στο θάνατο.
Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολη αυτόν τον καιρό, δεν χρειάζεται να το επισημάνω εγώ. Η ανάγκη να ξεφεύγουμε από τα προβλήματα της καθημερινότητας είναι ίσως μεγαλύτερη από ποτέ και αυτός είναι ένας από τους λόγους που η παρακολούθηση ενός σπορ είναι μια επιθυμητή διέξοδος. Αν μάλιστα είναι σπορ αδρεναλίνης και κινδύνου, όπως το MotoGP, ακόμα περισσότερο. Από πότε όμως γίναμε θεατές ρωμαϊκής αρένας που ζητωκραυγάζουμε όταν σκοτώνεται ο μονομάχος;
Καταλήγω σε ένα απλό συμπέρασμα: είναι απλά θέμα επιλογής. Εσύ υπεύθυνε ειδήσεων του καναλιού ή διαχειριστή της ιστοσελίδας ή διευθυντή της εφημερίδας έχεις την επιλογή να μην προβάλεις το video ή να μη δημοσιεύσεις τη φωτογραφία ενός θανάτου. Εσύ τηλεθεατή ή χρήστη του διαδικτύου ή αναγνώστη έχεις την επιλογή να μην το παρακολουθήσεις, να μη το δεις. Ο πρώτος μπορεί να μην οδηγεί το δεύτερο στην αποκτήνωση και ο δεύτερος μπορεί την αποκτήνωση αυτήν να την απαρνηθεί.
Πολλές φορές -υπερβάλλοντας- λέμε ότι με τη δυσμενή κατάσταση που έχει διαμορφωθεί δεν έχουμε να φάμε. Αυτός δεν είναι λόγος να μας ταΐζουν με αίμα για να το ξεχάσουμε κι εμείς να το πίνουμε.
ΥΓ1: Το δυστύχημα του Simoncelli ήταν μόνο η αφορμή. Έγραψα τα παραπάνω έχοντας στο μυαλό μου πολλές άλλες περιπτώσεις, όπως τις τελευταίες στιγμές του Καντάφι, την εκτέλεση του Σαντάμ, τα πτώματα στα ερείπια ύστερα από ένα σεισμό και πλήθος άλλων. Πόσος θάνατος μας περιτριγυρίζει...
ΥΓ2: Δεν μπορώ να μη γράψω λίγες λέξεις για τον Marco Simoncelli. Δεν είχα την τύχη να τον γνωρίσω, τον έχω συναντήσει και χαιρετήσει 2-3 φορές φευγαλέα περνώντας δίπλα του σε κάποιο paddock αγώνα του MotoGP. Αλλά ο «κρεμανταλάς» Ιταλός ήταν τόσο ζεστός και οικείος, ακόμα και από την τηλεόραση, που το πρωί της Κυριακής πόνεσα πραγματικά. Απώλεια...
Πηγή: msfree.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου