Αν κάτι έγινε της μόδας στο ποδόσφαιρο τα
τελευταία τρία χρόνια, είναι το να παίζουν οι ομάδες 4-2-3-1 ως σύστημα.
Ακούγεται ωραίο, ακούγεται μοντέρνο (άσχετο αν δεν είναι και τόσο
καινούργιο), ακούγεται ψαγμένο. Γράφει ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος.
Εκείνο που δεν μπορεί πολλές φορές να ξεχωρίσει ο λιγότερο μυημένος
είναι τι είδους 4-2-3-1 είναι αυτό που παρατάσσει ένας προπονητής.
Μερικές φορές το κακό είναι πως δεν φταίνε μόνο οι οπαδοί ή οι
δημοσιογράφοι που δεν το αντιλαμβάνονται αμέσως, αλλά ο ίδιος ο
προπονητής.
Γιατί το 4-2-3-1 δεν είναι πανάκεια, ούτε μαγικό χάπι που παίρνει μία ομάδα και αλλάζει τρόπο ανάπτυξης. Αλλωστε, όπως φάνηκε μεγαλοπρεπέστατα στο Μουντιάλ της Νοτίου Αφρικής και επιβεβαιώνεται ξεκάθαρα για δεύτερη σεζόν πλέον, δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να παίξει μία ομάδα 4-2-3-1, αλλά πολλοί και διαφορετικοί.
Φυσικά, τα πάντα εξαρτώνται από τι εργαλεία έχει στα χέρια του ένας τεχνικός για να βγάλει τελικά στο γήπεδο την καλύτερη εικόνα. Και πριν ασχοληθούμε με αυτό το κομμάτι καλό είναι να γίνει αντιληπτό γιατί το παλιό και αγαπημένο 4-4-2 πολλών ομάδων ουσιαστικά έχει πεθάνει και πως δίνει τη θέση του, στο νέο βασιλιά.
Βεβαίως υπάρχει το 4-3-3 της Μπαρτσελόνα που, όμως, ένας αναλυτής του μέλλοντος θα είναι σε καλύτερη θέση από εμάς να το αναλύσει. Δηλαδή, είναι τελικά μόνο 4-3-3 ή ουσιαστικά είναι τέσσερα διαφορετικά συστήματα (4-4-3, 4-2-3-1 και 4-1-4-1 και 4-6-0) σε ένα αμπαλάζ; Είναι η ξεκάθαρη επιβεβαίωση του ότι παίζεις πάντα ως ομάδα αυτό που σου δίνουν οι παίκτες σου ως δυνατότητα και όχι τι θα ήθελε ο οποιοσδήποτε τεχνικός στο μυαλό του.
Γιατί όμως το 4-2-3-1 κερδίζει όλο και πιο πολύ έδαφος; Η απάντηση κρύβεται στο ότι όσο περισσότερες γραμμές δημιουργείς για να διασπάσεις τον αντίπαλος τόσο καλύτερο έλεγχο στην κυκλοφορία της μπάλας μπορείς να έχεις. Αν αμύνεσαι, σου δίνει την δυνατότητα να κάνεις και διαφορετικά είδη πρέσινγκ. Αν έχεις την μπάλα εσύ, σου δίνει περισσότερη ελευθερία κινήσεων και, φυσικά, έχοντας δυνατά άκρα καταφέρνεις να δημιουργήσεις αριθμητικό πλεονέκτημα σε αντεπιθέσεις ή να μην έχεις μειονέκτημα όταν ο αντίπαλός κλείνεται μαζικά.
Το πιο πετυχημένο 4-2-3-1 ανήκει στους Ισπανούς που ουσιαστικά πήραν πριν τέσσερα χρόνια το 4-3-3 της Μπαρτσελόνα και το μετέφεραν εξαιρετικά στην εθνική τους ομάδα. Μόνο που το 4-2-3-1 που έπαιξαν στο EURO το 2008 με αυτό που παρουσίασαν στη Νότιο Αφρική είχε βασικές διαφορές. Το 2008 με τον Τόρες σε φόρμα, είχαν την πολυτέλεια να γυρίζουν εύκολα σε 4-1-4-1 γιατί υπήρχε και ο Σένα μπροστά από τα στόπερ που έκανε τέλεια την δουλειά. Είναι χαρακτηριστικό πως στα τελευταία τρία ματς του 2008, με Ιταλία, Ρωσία και Γερμανία ο Σένα έκανε μόλις δύο λάθη, αριθμός μυθικός αν αναλογιστούμε την κρισιμότητα τους.
Με Μπουσκέτς στην ενδεκάδα το 2010 ο Ντελ Μπόσκε αποφάσισε να καλύψει την έλλειψη ίδιας ποιότητας αφού υπολείπεται σε οργανωτικές ικανότητες του Σένα, με την επιστράτευση του Τσάμπι Αλόνσο. Τα χαφ άλλαξαν διάταξη για να εξυπηρετηθεί στην αρχή και η παρουσία του Τόρες χωρίς να βγει ο Βίγια. Αυτό είχε στοιχίσει την θέση στον Βίγια, αλλά όλα ήρθαν σε ισορροπία στον ημιτελικό με τη Γερμανία ακριβώς γιατί η είσοδος του Πέδρο έφερε το σχήμα περισσότερο σε ένα ευέλικτο 4-1-2-2-1, που για να λειτουργήσει θέλει τα τεχνικά χαρακτηριστικά των παικτών να είναι πάρα πολύ ψηλά.
Οι Ισπανοί -μη ξεχνάμε- πως αποθεώνονται σαν οι μετρ του επιθετικού ποδοσφαίρου στη σύγχρονη εποχή, αλλά στο Μουντιάλ έφτασαν ως την κατάκτηση του τίτλου με τα λιγότερα γκολ που πέτυχε ποτέ παγκόσμιος πρωταθλητής! Είναι οξύμωρο, αλλά επειδή στο μάτι συνηθίσαμε να βλέπουμε την ωραία κυκλοφορία της μπάλας των Ισπανών, και επειδή κάποιος διαπιστώνει άμεσα πως επιθυμία τους είναι να επιτεθούν και όχι να κρατήσουν τη μπάλα τους συγχωρεί αυτό το μικρό παράπτωμα του να μην σκοράρουν πολύ.
Οι Ισπανοί, φυσικά, είναι οι καθηγητές στο ποδόσφαιρο κατοχής, αλλά το 2010 η επιτυχία της Ιντερ να πάρει το Τσάμπιονς Λιγκ και η επιτυχία της Ολλανδίας να φτάσει στην παράταση τον τελικό αν μάλιστα έβαζε το γκολ ο Ρόμπεν στο 70′ ίσως να κάναμε άλλη κουβέντα) έφερε στο προσκήνιο την ερώτηση: possession or position, δηλαδή κατοχή ή τοποθέτηση.
Για όποιον αναρωτήθηκε αν όσα είδαμε στο Παγκόσμιο Κύπελλο ήταν απλά η επιβεβαίωση πως μία ομάδα με λιγότερα τεχνικά χαρακτηριστικά και χειρότερους παίκτες από μία άλλη μπορεί με την πειθαρχία και την τακτική προσήλωση να επιβληθεί σε μία ανώτερή της, η απάντηση ακόμη παραμένει ναι, αλλά μπαίνει και ένα δεύτερο ερώτημα βλέποντας τελικά τη Ρεάλ να προσπαθεί να χαλάσει πέρσι τα ματς με την Μπάρτσα για να πάρει αποτέλεσμα και να μην τα καταφέρνει. Η φετινή εικόνα της ομάδας του Μουρίνιο, που προσπαθεί ξανά να κάνει ποδόσφαιρο πρωτοβουλίες (όπως η Ρεάλ του Μπουτραγένιο, του Μίτσελ, του Σάντσεζ και του Γκορντίγιο στα 80′ s) και ο τρόπος που εφαρμόζει το 4-2-3-1, όχι πια με αρνητικό προσανατολισμό αλλά με προσπάθεια να έχει αυτή την μπάλα στα πόδια, δίνει ουσιαστικά απάντηση στο δίλημμα.
Η κατακόρυφη άνοδος του Ντι Μαρία, το μεστό παιχνίδι του Οζίλ, ο Μπενεζεμά και ο Ιγκουαίν στην κορυφή, με τον Ρονάλντο να παύει να λειτουργεί μόνο ατομιστικά, έχουν βελτιώσει πολύ τη Ρεάλ που έχει και έναν πραγματικό πλέι μέικερ στο πρόσωπο του Αλόνσο. Τον μόνο παίκτη στο Τσάμπιονς Λιγκ με επιτυχία πάνω από 92% σε πάσες είκοσι τριάντα ακόμη και σαράντα μέτρων.
Το τρεντ του 4-2-3-1 έχει κερδίσει ακόμη και προπονητές παραδοσιακούς, όπως ο Σερ Αλεξ Φέργκιουσον, αφού η Γιουνάιτεντ έχει αφήσει στην άκρη το 4-4-2 για ένα πιο ευέλικτο 4-3-3 (που στην Ευρώπη μετατρέπεται σε 4-2-3-1 ή ακόμη και 4-6-0 χωρίς κλασσικό σέντερ φορ).
Αλλά ακόμη και τους νεότερους, αφού η Τσέλσι με τον Βίλας Μπόας στον πάγκο αποκτά ξανά ταυτότητα με ξεκάθαρο 4-2-3-1, έχοντας Μάτα και Μειρέλες στα άκρα συν τον αναγεννημένο Τόρες στην κορυφή. Ηταν το σύστημα με το οποίο ο 33χρονος τεχνικός σάρωσε πέρσι με την Πόρτο τα πάντα.
Και η Μπάγερν του Χάινκες, που ποτέ δεν ήταν καινοτόμος σε τέτοιες τακτικές, επέλεξε να χρησιμοποιήσει ένα πιο ευέλικτο 4-2-3-1 από το ορθόδοξο 4-3-3 του Φαν Χάαλ και τα αποτελέσματα μιλάνε από μόνα τους. Ο Ριμπερί και ο Μίλερ στις πτέρυγες κάνουν όργια και ο Γκόμεζ σκοράρει κατά ριπάς με τον Κρος να εξελίσσεται τάχιστα και τον Σβάιστάιγκερ να κάνει παιχνίδι από πιο πίσω. Όταν και όποτε θα είναι γερός ο Ρόμπεν οι Βαυαροί θα μπορούν να έχουν και άλλες εναλλακτικές λύσεις.
Σαφώς πάντως ο πήχης τοποθετείται ψηλά πάντα από την Μπαρτσελόνα. Αυτά που έκανε πάλι στο 2-0 επί της Πλζεν ο Μέσι (και ας μη σκόραρε), καθώς και οι αυτοματισμοί που οδήγησαν στο γκολ του Ινιέστα, παραμένουν εκτός από απολαυστικά και διδακτικά για το τι μπορεί να πάθει όποιος απλά αμύνεται απεγνωσμένα.
Ο τρόπος του να κυριαρχείς μέσα από την κατοχή μπάλας δίνει ξεκάθαρη απάντηση στο δίλημμα possession or position. Σημειώσατε 1 και μάλιστα από… ημίχρονο!
Πηγή: aixmi.gr
Γιατί το 4-2-3-1 δεν είναι πανάκεια, ούτε μαγικό χάπι που παίρνει μία ομάδα και αλλάζει τρόπο ανάπτυξης. Αλλωστε, όπως φάνηκε μεγαλοπρεπέστατα στο Μουντιάλ της Νοτίου Αφρικής και επιβεβαιώνεται ξεκάθαρα για δεύτερη σεζόν πλέον, δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να παίξει μία ομάδα 4-2-3-1, αλλά πολλοί και διαφορετικοί.
Φυσικά, τα πάντα εξαρτώνται από τι εργαλεία έχει στα χέρια του ένας τεχνικός για να βγάλει τελικά στο γήπεδο την καλύτερη εικόνα. Και πριν ασχοληθούμε με αυτό το κομμάτι καλό είναι να γίνει αντιληπτό γιατί το παλιό και αγαπημένο 4-4-2 πολλών ομάδων ουσιαστικά έχει πεθάνει και πως δίνει τη θέση του, στο νέο βασιλιά.
Βεβαίως υπάρχει το 4-3-3 της Μπαρτσελόνα που, όμως, ένας αναλυτής του μέλλοντος θα είναι σε καλύτερη θέση από εμάς να το αναλύσει. Δηλαδή, είναι τελικά μόνο 4-3-3 ή ουσιαστικά είναι τέσσερα διαφορετικά συστήματα (4-4-3, 4-2-3-1 και 4-1-4-1 και 4-6-0) σε ένα αμπαλάζ; Είναι η ξεκάθαρη επιβεβαίωση του ότι παίζεις πάντα ως ομάδα αυτό που σου δίνουν οι παίκτες σου ως δυνατότητα και όχι τι θα ήθελε ο οποιοσδήποτε τεχνικός στο μυαλό του.
Γιατί όμως το 4-2-3-1 κερδίζει όλο και πιο πολύ έδαφος; Η απάντηση κρύβεται στο ότι όσο περισσότερες γραμμές δημιουργείς για να διασπάσεις τον αντίπαλος τόσο καλύτερο έλεγχο στην κυκλοφορία της μπάλας μπορείς να έχεις. Αν αμύνεσαι, σου δίνει την δυνατότητα να κάνεις και διαφορετικά είδη πρέσινγκ. Αν έχεις την μπάλα εσύ, σου δίνει περισσότερη ελευθερία κινήσεων και, φυσικά, έχοντας δυνατά άκρα καταφέρνεις να δημιουργήσεις αριθμητικό πλεονέκτημα σε αντεπιθέσεις ή να μην έχεις μειονέκτημα όταν ο αντίπαλός κλείνεται μαζικά.
Το πιο πετυχημένο 4-2-3-1 ανήκει στους Ισπανούς που ουσιαστικά πήραν πριν τέσσερα χρόνια το 4-3-3 της Μπαρτσελόνα και το μετέφεραν εξαιρετικά στην εθνική τους ομάδα. Μόνο που το 4-2-3-1 που έπαιξαν στο EURO το 2008 με αυτό που παρουσίασαν στη Νότιο Αφρική είχε βασικές διαφορές. Το 2008 με τον Τόρες σε φόρμα, είχαν την πολυτέλεια να γυρίζουν εύκολα σε 4-1-4-1 γιατί υπήρχε και ο Σένα μπροστά από τα στόπερ που έκανε τέλεια την δουλειά. Είναι χαρακτηριστικό πως στα τελευταία τρία ματς του 2008, με Ιταλία, Ρωσία και Γερμανία ο Σένα έκανε μόλις δύο λάθη, αριθμός μυθικός αν αναλογιστούμε την κρισιμότητα τους.
Με Μπουσκέτς στην ενδεκάδα το 2010 ο Ντελ Μπόσκε αποφάσισε να καλύψει την έλλειψη ίδιας ποιότητας αφού υπολείπεται σε οργανωτικές ικανότητες του Σένα, με την επιστράτευση του Τσάμπι Αλόνσο. Τα χαφ άλλαξαν διάταξη για να εξυπηρετηθεί στην αρχή και η παρουσία του Τόρες χωρίς να βγει ο Βίγια. Αυτό είχε στοιχίσει την θέση στον Βίγια, αλλά όλα ήρθαν σε ισορροπία στον ημιτελικό με τη Γερμανία ακριβώς γιατί η είσοδος του Πέδρο έφερε το σχήμα περισσότερο σε ένα ευέλικτο 4-1-2-2-1, που για να λειτουργήσει θέλει τα τεχνικά χαρακτηριστικά των παικτών να είναι πάρα πολύ ψηλά.
Οι Ισπανοί -μη ξεχνάμε- πως αποθεώνονται σαν οι μετρ του επιθετικού ποδοσφαίρου στη σύγχρονη εποχή, αλλά στο Μουντιάλ έφτασαν ως την κατάκτηση του τίτλου με τα λιγότερα γκολ που πέτυχε ποτέ παγκόσμιος πρωταθλητής! Είναι οξύμωρο, αλλά επειδή στο μάτι συνηθίσαμε να βλέπουμε την ωραία κυκλοφορία της μπάλας των Ισπανών, και επειδή κάποιος διαπιστώνει άμεσα πως επιθυμία τους είναι να επιτεθούν και όχι να κρατήσουν τη μπάλα τους συγχωρεί αυτό το μικρό παράπτωμα του να μην σκοράρουν πολύ.
Οι Ισπανοί, φυσικά, είναι οι καθηγητές στο ποδόσφαιρο κατοχής, αλλά το 2010 η επιτυχία της Ιντερ να πάρει το Τσάμπιονς Λιγκ και η επιτυχία της Ολλανδίας να φτάσει στην παράταση τον τελικό αν μάλιστα έβαζε το γκολ ο Ρόμπεν στο 70′ ίσως να κάναμε άλλη κουβέντα) έφερε στο προσκήνιο την ερώτηση: possession or position, δηλαδή κατοχή ή τοποθέτηση.
Για όποιον αναρωτήθηκε αν όσα είδαμε στο Παγκόσμιο Κύπελλο ήταν απλά η επιβεβαίωση πως μία ομάδα με λιγότερα τεχνικά χαρακτηριστικά και χειρότερους παίκτες από μία άλλη μπορεί με την πειθαρχία και την τακτική προσήλωση να επιβληθεί σε μία ανώτερή της, η απάντηση ακόμη παραμένει ναι, αλλά μπαίνει και ένα δεύτερο ερώτημα βλέποντας τελικά τη Ρεάλ να προσπαθεί να χαλάσει πέρσι τα ματς με την Μπάρτσα για να πάρει αποτέλεσμα και να μην τα καταφέρνει. Η φετινή εικόνα της ομάδας του Μουρίνιο, που προσπαθεί ξανά να κάνει ποδόσφαιρο πρωτοβουλίες (όπως η Ρεάλ του Μπουτραγένιο, του Μίτσελ, του Σάντσεζ και του Γκορντίγιο στα 80′ s) και ο τρόπος που εφαρμόζει το 4-2-3-1, όχι πια με αρνητικό προσανατολισμό αλλά με προσπάθεια να έχει αυτή την μπάλα στα πόδια, δίνει ουσιαστικά απάντηση στο δίλημμα.
Η κατακόρυφη άνοδος του Ντι Μαρία, το μεστό παιχνίδι του Οζίλ, ο Μπενεζεμά και ο Ιγκουαίν στην κορυφή, με τον Ρονάλντο να παύει να λειτουργεί μόνο ατομιστικά, έχουν βελτιώσει πολύ τη Ρεάλ που έχει και έναν πραγματικό πλέι μέικερ στο πρόσωπο του Αλόνσο. Τον μόνο παίκτη στο Τσάμπιονς Λιγκ με επιτυχία πάνω από 92% σε πάσες είκοσι τριάντα ακόμη και σαράντα μέτρων.
Το τρεντ του 4-2-3-1 έχει κερδίσει ακόμη και προπονητές παραδοσιακούς, όπως ο Σερ Αλεξ Φέργκιουσον, αφού η Γιουνάιτεντ έχει αφήσει στην άκρη το 4-4-2 για ένα πιο ευέλικτο 4-3-3 (που στην Ευρώπη μετατρέπεται σε 4-2-3-1 ή ακόμη και 4-6-0 χωρίς κλασσικό σέντερ φορ).
Αλλά ακόμη και τους νεότερους, αφού η Τσέλσι με τον Βίλας Μπόας στον πάγκο αποκτά ξανά ταυτότητα με ξεκάθαρο 4-2-3-1, έχοντας Μάτα και Μειρέλες στα άκρα συν τον αναγεννημένο Τόρες στην κορυφή. Ηταν το σύστημα με το οποίο ο 33χρονος τεχνικός σάρωσε πέρσι με την Πόρτο τα πάντα.
Και η Μπάγερν του Χάινκες, που ποτέ δεν ήταν καινοτόμος σε τέτοιες τακτικές, επέλεξε να χρησιμοποιήσει ένα πιο ευέλικτο 4-2-3-1 από το ορθόδοξο 4-3-3 του Φαν Χάαλ και τα αποτελέσματα μιλάνε από μόνα τους. Ο Ριμπερί και ο Μίλερ στις πτέρυγες κάνουν όργια και ο Γκόμεζ σκοράρει κατά ριπάς με τον Κρος να εξελίσσεται τάχιστα και τον Σβάιστάιγκερ να κάνει παιχνίδι από πιο πίσω. Όταν και όποτε θα είναι γερός ο Ρόμπεν οι Βαυαροί θα μπορούν να έχουν και άλλες εναλλακτικές λύσεις.
Σαφώς πάντως ο πήχης τοποθετείται ψηλά πάντα από την Μπαρτσελόνα. Αυτά που έκανε πάλι στο 2-0 επί της Πλζεν ο Μέσι (και ας μη σκόραρε), καθώς και οι αυτοματισμοί που οδήγησαν στο γκολ του Ινιέστα, παραμένουν εκτός από απολαυστικά και διδακτικά για το τι μπορεί να πάθει όποιος απλά αμύνεται απεγνωσμένα.
Ο τρόπος του να κυριαρχείς μέσα από την κατοχή μπάλας δίνει ξεκάθαρη απάντηση στο δίλημμα possession or position. Σημειώσατε 1 και μάλιστα από… ημίχρονο!
Πηγή: aixmi.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου