Η μυστηριώδης «ομάδα της Κολωνίας»!

Για τη διαρκώς αυξανόμενη σπουδαιότητα της ανάλυσης των στατιστικών δεδομένων στο ποδόσφαιρο έγραφα χθες και θα συνεχίσω σήμερα. Σχολιάζει ο Χρίστος Χαραλαμπόπουλος.

Με αφορμή τη συζήτηση που γίνεται μετά τη δημοσιοποίηση των στατιστικών του Euro και τον πρωτοποριακό ρόλο που είχε η εθνική Γερμανίας στον συγκεκριμένο τομέα. Η ανάλυση των δεδομένων στην εθνική Γερμανίας είναι ένας από τους νεωτερισμούς που εισήγαγε ο Κλίνσμαν. Η χρησιμότητά τους έγινε γρήγορα προφανής με αποτέλεσμα να υποστηριχθεί και να συνεχιστεί και από τον Γιόαχιμ Λεβ, που ήταν βοηθός του και τον διαδέχθηκε στον πάγκο. Ο Κλίνσμαν πριν αναλάβει την εθνική Γερμανίας ζούσε στις ΗΠΑ και είχε γνωρίσει το ζήτημα της ανάλυσης των δεδομένων. Οταν ανέλαβε την «νατσιοναλμάνσαφτ» , ζήτησε από τον Γιούργκεν Μπούσμαν, καθηγητή στην Ανώτατη Σχολή των Σπορ της Κολωνίας να τον βοηθήσει. Ο Μπούσμαν δέχθηκε και αμέσως συγκρότησε μία ομάδα ανάλυσης δεδομένων με ορισμένους από τους σπουδαστές του. Η ομάδα αυτή, τότε, στο εσωτερικό της εθνικής Γερμανίας έγινε γνωστή ως «η ομάδα της Κολωνίας». Η ύπαρξη της ομάδας έγινε γνωστή στον κόσμο στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006. Τότε, όταν ο προημιτελικός Αργεντινής – Γερμανίας έφθασε στα πέναλτι, πολλοί είδαν τον τερματοφύλακα των Γερμανών, Γιανς Λέμαν, να βγάζει ένα μικρό κομμάτι χαρτί που είχε μέσα στην κάλτσα του και να το διαβάζει. Σε εκείνο το μικρό κομμάτι χαρτί η «ομάδα της Κολωνίας» είχε σημειώσει τη γωνία στην οποία εκτελούσε -συνήθως- το πέναλτι ο κάθε Αργεντινός. Ο Λέμαν έπιασε δύο πέναλτι και οι Γερμανοί προκρίθηκαν. Η ύπαρξη και η δουλειά της ομάδας ανάλυσης έγιναν γνωστές στον κόσμο που σε μεγάλο βαθμό μέχρι τότε πίστευε ότι τα πέναλτι λίγο-πολύ ήταν ρουλέτα. Η ανάλυση, βέβαια, βοηθάει, αλλά η θεωρία δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πράξη. Οι Γερμανοί έμαθαν με πικρό τρόπο την αλήθεια της παραπάνω διαπίστωσης μετά τον τελικό του Μουντιάλ του 2010. Πριν από τον τελικό, οι αναλυτές της Γερμανίας μελετώντας το παιχνίδι των Ισπανών κατέληξαν στην ακριβή θέση που πρέπει να τοποθετηθούν μέσα στο γήπεδο οι γραμμές της γερμανκής ομάδας. Στην ανάλυση του παιχνιδιού που έκαναν μετά τον τελικό διαπίστωσαν ότι οι γραμμές της γερμανικής ομάδας είχαν τοποθετηθεί επτά μέτρα πιο πίσω από το ιδανικό ύψος, μέσα στο γήπεδο. Δύο-τρία χρόνια πριν, η ανάλυση δεδομένων δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής πρακτική, ειδικά σε επίπεδο εθνικών ομάδων. Ακόμη και στο κομμάτι των πέναλτι που είναι το πιο εύκολο.

Τα GPS των ανθρώπων

Ελπίζω ότι δεν θα πέσει κάποιος από τα σύννεφα όταν μάθει πως η τεχνολογία έχει βρει τρόπους να μαζεύει δεδομένα -όπως π.χ. ταχύτητα, δείκτης κούρασης, χτύποι καρδιάς, απόσταση που διανύεται- από τους ποδοσφαιριστές. Εδώ αρχίζουν να βγαίνουν στο εμπόριο και είναι προσιτά στον καθένα «έξυπνα παπούτσια» με τσιπ που καταγράφει δεδομένα, τα οποία μπορεί κάποιος να περάσει μετά στον υπολογιστή. Γενικά, απαγορεύεται στη διάρκεια των επισήμων αγώνων οι ποδοσφαιριστές να έχουν πάνω τους, με κάποιο τρόπο, τσιπ ή συσκευές που λειτουργούν ως ένα είδος GPS που καταγράφει διάφορα δεδομένα. Δεν είμαι σίγουρος ότι η απαγόρευση τηρείται, ούτε ότι υπάρχει τρόπος να ελεγχθεί από τη στιγμή που ήδη χρησιμοποιούνται από αρκετές ομάδες συστήματα ανάλυσης δεδομένων real time. Την ώρα, δηλαδή που παίζεται το παιχνίδι. Η χρήση συστημάτων συλλογής δεδομένων των ποδοσφαιριστών επιτρέπεται όμως στις προπονήσεις. Οι Αγγλοι, που έχουν το πιο κουραστικό πρωτάθλημα του κόσμου, άρχισαν να χρησιμοποιούν συστήματα ανάλυσης δεδομένων από τον Σεπτέμβριο του 2010 για να μπορούν να μετρούν τον δείκτη κούρασης των παικτών της εθνικής, πριν από τα μεγάλα τουρνουά. Είναι, περα από τα προφανή, απίστευτος ο αριθμός των δεδομένων που αναλύονται. Από τις πάσες που δέχεται ένας πλέι μέικερ από τους συμπαίκτες του στη διάρκεια του παιχνιδιού μέχρι τον μέσο όρο του χρόνου επιστροφής στην άμυνα ενός επιθετικού πλάγιου μπακ. Και είναι λογικό, όταν έχεις «διαβάσει» και αναλύσει το παιχνίδι του αντιπάλου σου, να προσαρμόσεις το δικό σου.

Το φάουλ του Πίρλο

Η ανάλυση των δεδομένων δεν είναι αρκετή για να κερδίσεις. Μπορεί όμως να σου προσφέρει επιπλέον γνώση που μπορεί να σου δίνει ένα 5% πλεονέκτημα επί του αντιπάλου σου. Πολύ συχνά αυτό το 5% αρκεί για τη νίκη. Η αξιοποίηση της γνώσης είναι το ζητούμενο. Υποθέτω πως οι πιο πολλοί θυμόμαστε το φάουλ του Πίρλο κόντρα στους Κροάτες. Συνηθισμένα τα γκολ από φάουλ. Τα δεδομένα, λένε πως «όχι». Ηταν το πρώτο γκολ από φάουλ, ύστερα από εκείνο του Τσέχου Χάιντζ εναντίον των Γερμανών, 8 χρόνια πριν. Μετά τους προημιτελικούς του φετινού Euro η εταιρεία συλλογής και ανάλυσης δεδομένων Opta σε ένα μήνυμά της στο twitter ανέφερε ότι μόνο 4 απο τα 37 απευθείας φάουλ έγιναν γκολ. Το φάουλ, μία εξαιρετική ευκαιρία για επίθεση τόσο κοντά στην αντίπαλη εστία, περνά ανεκμετάλλευτη επειδή οι περισσότεροι εκτελεστές κυνηγούν τη δόξα. Πιθανόν στο μέλλον οι προπονητές να απαγορεύουν την απευθείας εκτέλεση για να εκμεταλλευθούν καλύτερα την ευκαιρία. Τότε που όλοι θα έχουν τη δική τους «ομάδα της Κολωνίας».
ΠΗΓΗ: Sportday