Στα μέσα του Μαΐου του 2006, λιγότερο από τέσσερις βδομάδες πριν την
έναρξη στο Παγκόσμιο Κύπελλο, έκανα tour στην Αγγλία, λόγω δουλειάς στο
Ινστιτούτο Γκέτε. Απάντησα σε ερωτήσεις για τη Γερμανία από ομάδες
φοιτητών και μίλησα στους δημοσιογράφους για τις ελπίδες της χώρας μου
και τις προσδοκίες για τη διοργάνωση. Στο Έξετερ και το Λονδίνο,
συνάντησα μέλη της λέσχης οπαδών της Αγγλίας και τους είπα ορισμένα
πράγματα για τη γερμανική ποδοσφαιρική κουλτούρα.
Βασικά, στην ουσία όλες αυτές οι συζητήσεις ήταν ίδιες. Οι Άγγλοι και οι Γερμανοί έμοιαζαν πολύ περισσότερο από ότι ήθελαν να παραδεχθούν. Αλλά υπήρχε ωστόσο μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις δύο χώρες. Για να τη δείξω, συνήθιζα να περπατάω προς το παράθυρο και να δείχνω στους δρόμους έξω.
«Εδώ έχετε όλα αυτά τα αμάξια με τις μικρές σημαίες, το σταυρό του Αγίου Γεωργίου», είπα. «Δεν πρόκειται να δείτε κάτι τέτοιο όταν έρθετε στη Γερμανία». Όταν ο κόσμος με ρώτησε γιατί, εξήγησα ότι ο πατριωτισμός είναι ακόμα παρακινδυνευμένος στη Γερμανία, επειδή δεν μπορούμε να πούμε ότι είχαμε και τις καλύτερες εμπειρίες μαζί του.
Αυτή η τοποθέτηση ίσως ακούγεται γελοία σε όσους ξέρουν ότι περίπου 500.000 άνθρωποι ντυμένοι στα μαύρα, τα κόκκινα και τα χρυσά πήγαν να παρακολουθήσουν το ημιτελικό του Euro 2012 στο αποκαλούμενο "Μίλι των οπαδών" στο Βερολίνο, στο δρόμο που οδηγεί στην Πύλη του Βανδεμβούργου. Αλλά ήταν αλήθεια όταν την έκανα.
Η Νταγκμάρ Σχεντίβι, μία κοινωνική ψυχολόγος από το Βερολίνο, εξέδωσε ένα βιβλίο τρία χρόνια πριν, σχετικά με αυτό που αποκαλεί "Νέο γερμανικό ποδοσφαιρικό πατριωτισμό". Και δεν δυσκολεύεται να βρει την ημερομηνία γέννησης αυτού του φαινομένου: "Ο πατριωτισμός σε ευρεία κλίμακα ήταν άγνωστος στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία μέχρι το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006". Ήταν δέκα μέρες πριν την έναρξη του Μουντιάλ όταν είδα δύο ή τρία αυτοκίνητα με γερμανική σημαία στο δρόμο. την επόμενη μέρα, υπήρχε μια ντουζίνα. Μια μέρα μετά, εκατό.
Αυτός είναι μόνο ένας λόγος που εξηγεί γιατί το έθνος θυμάται το τουρνουά του 2006 ως μία θεαματική επιτυχία πέρα από κάθε φαντασία. Υπήρχαν τόσα ωραία νέα πράγματα, ήταν σαν η χώρα να είχε βυθιστεί σε μια συλλογική αίσθηση θαυμασμού. Δεν ξέραμε καν ότι θα έχουμε τέτοια ηλιοφάνεια και τόσο ζεστό καιρό για τέσσερις βδομάδες σερί!
Ο Ρούντι Φέλερ αποχώρησε ως ομοσπονδιακός τεχνικός μετά το εν τέλει καταστροφικό Euro 2004 και ο μόνος λόγος που ένας άπειρος τεχνικός όπως ο Γιούργκεν Κλίνσμαν τελικά πήρε τη δουλειά ήταν επειδή κανείς άλλος δεν την ήθελε. Ο Αρσέν Βενγκέρ αρνήθηκε την πρόταση, όπως και οι Κρίστοφ Ντάουμ, Φέλιξ Μάγκατ, Ότο Ρεχάγκελ, Γιουπ Χάινκες, Γκους Χίντινκ και Μόρτεν Όλσεν. Κανείς από αυτούς δεν ήθελε να αναλάβει κάτι που έδειχνε ως βέβαιη αποστολή αυτοκτονίας. Κάποιοι ίσως μυστικά ήλπιζαν να έρθουν και να καθαρίσουν μετά τον Κλίνσμαν.
Τα πράγματα ήταν τόσο άσχημα, ώστε όταν η Γερμανία έπαιξε με τις ΗΠΑ στα τέλη του Μαρτίου, ο πρόεδρος της γερμανικής Ομοσπονδίας, Τέο Ζβάνζιγκερ, είχε έτοιμο ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης. Αν οι ΗΠΑ κέρδιζαν το ματς, ο Κλίνσμαν θα αποχωρούσε και ο Ματίας Ζάμερ θα έπαιρνε τη θέση του, μόλις 79 μέρες πριν το Παγκόσμιο Κύπελλο.
Η σημασία αυτού του σκηνικού στην ιστορία δεν μπορεί να μεγαλοποιηθεί. Με το Μουντιάλ να πλησιάζει, η χώρα ήταν αποφασισμένη να το γιορτάσει, όχι λόγω της εθνικής ομάδας. Οι πιθανότητες να εμπνεύσει η εθνική τη χώρα ήταν λίγες, οπότε σκοπός ήταν να διεξαχθεί μια γιορτή ανεξαρτήτως πορείας της Γερμανίας.
Για το λόγο αυτό το πρώτο γκολ του Φίλιπ Λαμ στην πρεμιέρα προκάλεσε έκρηξη. Είδα την αναμέτρηση σε μια πλατεία στο Ντόρτμουντ, με περίπου 10.000 άλλους ανθρώπους. Οι Γερμανοί παρακολούθησαν το γκολ με τεράστια ανακούφιση και ζαλισμένοι από τη δυσπιστία. Κάπως, ο Κλίνσμαν είχε καταφέρει να κάνει αυτό που υποσχέθηκε. Να χτίσει μια νεανική, ενθουσιώδη, επιθετική ομάδα που ήταν έτοιμη όταν έπρεπε.
Το γεγονός ότι η ομάδα πήγε πολύ καλύτερα από ό,τι αναμενόταν, εξηγεί το γιατί η ήττα στον ημιτελικό 101 δευτερόλεπτα πριν τη λήξη του, επηρέασε, προς γενική έκπληξη, ελάχιστα την άποψη για τη διοργάνωση. Για τους Γερμανούς, εκείνο το Παγκόσμιο Κύπελλο δεν είχε να κάνει με την κατάκτηση, αλλά με το να αφήσουν καλές εντυπώσεις εντός και εκτός αγωνιστικού χώρου. Σίγουρα το κατάφεραν.
Ακόμα και η ταινία για την διοργάνωση ήταν μια μεγάλη επιτυχία. Το "Summer Fairy Tale" του Σόνκε Βόρτμαν προσέλκυσε τέσσερα εκατομμύρια θεατές κατά τη διάρκεια των οκτώ πρώτων εβδομάδων της πρεμιέρας του. Σπάνιος αριθμός για ντοκιμαντέρ.
Οπότε θα μπορούσε να πει κανείς ότι το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006 βοήθησε στο να καθοριστεί και να ενωθεί ένα έθνος, με ένα τρόπο που μοιάζει με το πως το Μουντιάλ του 1954 βοήθησε τη μεταπολεμική Δυτική Γερμανία, μια χώρα με άρνηση και γεμάτη ενοχές, να βρει ταυτότητα. Αξίζει να σημειώσουμε ότι παρά το ότι το Μουντιάλ του 2006 έκανε τον αποκαλούμενο ως "κανονικό" πατριωτισμό ξανά απολύτως σεβαστό στη χώρα, οι γερμανικές σημαίες βγαίνουν μόνο μαζικά κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου ποδοσφαιρικού event.
Είναι ξεκάθαρο ότι η διοργάνωση αποτέλεσε μια κρίσιμη καμπή για τη Γερμανία. Στον Κλίνσμαν τελικά απενεμήθη το "Order of Merit" της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας, το μεγαλύτερο παράσημο της χώρας. Ηταν ο πρώτος προπονητής εθνικής που το παίρνει, χωρίς στην πραγματικότητα να κατακτήσει κάτι.
Βασικά, στην ουσία όλες αυτές οι συζητήσεις ήταν ίδιες. Οι Άγγλοι και οι Γερμανοί έμοιαζαν πολύ περισσότερο από ότι ήθελαν να παραδεχθούν. Αλλά υπήρχε ωστόσο μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις δύο χώρες. Για να τη δείξω, συνήθιζα να περπατάω προς το παράθυρο και να δείχνω στους δρόμους έξω.
«Εδώ έχετε όλα αυτά τα αμάξια με τις μικρές σημαίες, το σταυρό του Αγίου Γεωργίου», είπα. «Δεν πρόκειται να δείτε κάτι τέτοιο όταν έρθετε στη Γερμανία». Όταν ο κόσμος με ρώτησε γιατί, εξήγησα ότι ο πατριωτισμός είναι ακόμα παρακινδυνευμένος στη Γερμανία, επειδή δεν μπορούμε να πούμε ότι είχαμε και τις καλύτερες εμπειρίες μαζί του.
Αυτή η τοποθέτηση ίσως ακούγεται γελοία σε όσους ξέρουν ότι περίπου 500.000 άνθρωποι ντυμένοι στα μαύρα, τα κόκκινα και τα χρυσά πήγαν να παρακολουθήσουν το ημιτελικό του Euro 2012 στο αποκαλούμενο "Μίλι των οπαδών" στο Βερολίνο, στο δρόμο που οδηγεί στην Πύλη του Βανδεμβούργου. Αλλά ήταν αλήθεια όταν την έκανα.
Η Νταγκμάρ Σχεντίβι, μία κοινωνική ψυχολόγος από το Βερολίνο, εξέδωσε ένα βιβλίο τρία χρόνια πριν, σχετικά με αυτό που αποκαλεί "Νέο γερμανικό ποδοσφαιρικό πατριωτισμό". Και δεν δυσκολεύεται να βρει την ημερομηνία γέννησης αυτού του φαινομένου: "Ο πατριωτισμός σε ευρεία κλίμακα ήταν άγνωστος στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία μέχρι το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006". Ήταν δέκα μέρες πριν την έναρξη του Μουντιάλ όταν είδα δύο ή τρία αυτοκίνητα με γερμανική σημαία στο δρόμο. την επόμενη μέρα, υπήρχε μια ντουζίνα. Μια μέρα μετά, εκατό.
Αυτός είναι μόνο ένας λόγος που εξηγεί γιατί το έθνος θυμάται το τουρνουά του 2006 ως μία θεαματική επιτυχία πέρα από κάθε φαντασία. Υπήρχαν τόσα ωραία νέα πράγματα, ήταν σαν η χώρα να είχε βυθιστεί σε μια συλλογική αίσθηση θαυμασμού. Δεν ξέραμε καν ότι θα έχουμε τέτοια ηλιοφάνεια και τόσο ζεστό καιρό για τέσσερις βδομάδες σερί!
Η δουλειά που δεν ήθελε κανείς
Αλλά πάνω από όλα δεν ξέραμε ότι μπορούσαμε να παίξουμε ποδόσφαιρο με τέτοιο τρόπο. Είναι ένας κρίσιμος παράγοντας, τον οποίο τείνουμε να παραβλέπουμε, όταν διηγούμαστε την ιστορία του Μουντιάλ του 2006. Η γερμανική ομάδα τα πήγε τόσο καλά τα προηγούμενα οκτώ χρόνια, τόσο σε θέμα απόδοσης όσο και αποτελεσμάτων, ώστε πολύς κόσμος ξεχνάει πόσο ζοφερό ήταν το θέαμα κατά τη διάρκεια της πορείας προς τη διοργάνωση στο δικό μας έδαφος.Ο Ρούντι Φέλερ αποχώρησε ως ομοσπονδιακός τεχνικός μετά το εν τέλει καταστροφικό Euro 2004 και ο μόνος λόγος που ένας άπειρος τεχνικός όπως ο Γιούργκεν Κλίνσμαν τελικά πήρε τη δουλειά ήταν επειδή κανείς άλλος δεν την ήθελε. Ο Αρσέν Βενγκέρ αρνήθηκε την πρόταση, όπως και οι Κρίστοφ Ντάουμ, Φέλιξ Μάγκατ, Ότο Ρεχάγκελ, Γιουπ Χάινκες, Γκους Χίντινκ και Μόρτεν Όλσεν. Κανείς από αυτούς δεν ήθελε να αναλάβει κάτι που έδειχνε ως βέβαιη αποστολή αυτοκτονίας. Κάποιοι ίσως μυστικά ήλπιζαν να έρθουν και να καθαρίσουν μετά τον Κλίνσμαν.
Τα πράγματα ήταν τόσο άσχημα, ώστε όταν η Γερμανία έπαιξε με τις ΗΠΑ στα τέλη του Μαρτίου, ο πρόεδρος της γερμανικής Ομοσπονδίας, Τέο Ζβάνζιγκερ, είχε έτοιμο ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης. Αν οι ΗΠΑ κέρδιζαν το ματς, ο Κλίνσμαν θα αποχωρούσε και ο Ματίας Ζάμερ θα έπαιρνε τη θέση του, μόλις 79 μέρες πριν το Παγκόσμιο Κύπελλο.
Η σημασία αυτού του σκηνικού στην ιστορία δεν μπορεί να μεγαλοποιηθεί. Με το Μουντιάλ να πλησιάζει, η χώρα ήταν αποφασισμένη να το γιορτάσει, όχι λόγω της εθνικής ομάδας. Οι πιθανότητες να εμπνεύσει η εθνική τη χώρα ήταν λίγες, οπότε σκοπός ήταν να διεξαχθεί μια γιορτή ανεξαρτήτως πορείας της Γερμανίας.
Για το λόγο αυτό το πρώτο γκολ του Φίλιπ Λαμ στην πρεμιέρα προκάλεσε έκρηξη. Είδα την αναμέτρηση σε μια πλατεία στο Ντόρτμουντ, με περίπου 10.000 άλλους ανθρώπους. Οι Γερμανοί παρακολούθησαν το γκολ με τεράστια ανακούφιση και ζαλισμένοι από τη δυσπιστία. Κάπως, ο Κλίνσμαν είχε καταφέρει να κάνει αυτό που υποσχέθηκε. Να χτίσει μια νεανική, ενθουσιώδη, επιθετική ομάδα που ήταν έτοιμη όταν έπρεπε.
Το γεγονός ότι η ομάδα πήγε πολύ καλύτερα από ό,τι αναμενόταν, εξηγεί το γιατί η ήττα στον ημιτελικό 101 δευτερόλεπτα πριν τη λήξη του, επηρέασε, προς γενική έκπληξη, ελάχιστα την άποψη για τη διοργάνωση. Για τους Γερμανούς, εκείνο το Παγκόσμιο Κύπελλο δεν είχε να κάνει με την κατάκτηση, αλλά με το να αφήσουν καλές εντυπώσεις εντός και εκτός αγωνιστικού χώρου. Σίγουρα το κατάφεραν.
Ακόμα και η ταινία για την διοργάνωση ήταν μια μεγάλη επιτυχία. Το "Summer Fairy Tale" του Σόνκε Βόρτμαν προσέλκυσε τέσσερα εκατομμύρια θεατές κατά τη διάρκεια των οκτώ πρώτων εβδομάδων της πρεμιέρας του. Σπάνιος αριθμός για ντοκιμαντέρ.
Η δύναμη της αγάπης
Το τουρνουά έκανε τους Γερμανούς να νιώσουν ξανά καλά για το ποδόσφαιρό τους. Και σε αυτή τη χώρα όπου το ποδόσφαιρο κυριαρχεί ως άθλημα, αυτό σημαίνει ότι ένιωσαν και πάλι καλά για τη Γερμανία. Αυτό δεν υπερτονίζει τη σημασία του παιχνιδιού, κυρίως αν σκεφτεί κανείς ότι η διοργάνωση έγινε λιγότερο από 16 χρόνια μετά το γκρέμισμα του Τείχους, με την Δυτική και την Ανατολική Γερμανία να νιώθουν ακόμα... αμήχανες μεταξύ τους (ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως το "Τείχος των Μυαλών").Οπότε θα μπορούσε να πει κανείς ότι το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006 βοήθησε στο να καθοριστεί και να ενωθεί ένα έθνος, με ένα τρόπο που μοιάζει με το πως το Μουντιάλ του 1954 βοήθησε τη μεταπολεμική Δυτική Γερμανία, μια χώρα με άρνηση και γεμάτη ενοχές, να βρει ταυτότητα. Αξίζει να σημειώσουμε ότι παρά το ότι το Μουντιάλ του 2006 έκανε τον αποκαλούμενο ως "κανονικό" πατριωτισμό ξανά απολύτως σεβαστό στη χώρα, οι γερμανικές σημαίες βγαίνουν μόνο μαζικά κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου ποδοσφαιρικού event.
Είναι ξεκάθαρο ότι η διοργάνωση αποτέλεσε μια κρίσιμη καμπή για τη Γερμανία. Στον Κλίνσμαν τελικά απενεμήθη το "Order of Merit" της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας, το μεγαλύτερο παράσημο της χώρας. Ηταν ο πρώτος προπονητής εθνικής που το παίρνει, χωρίς στην πραγματικότητα να κατακτήσει κάτι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου