Σάββατο 25 Αυγούστου 2012

"Το χειρότερο στην ιστορία του ποδοσφαίρου"

Έτσι χαρακτήρισε ο Εντουάρντο Γκαλεάνο, ο σπουδαίος Ουρουγουανός συγγραφέας και φανατικός ποδοσφαιρόφιλος, το «ματς»-μπαράζ της Χιλής με τη Σοβιετική Ένωση το 1973 για την πρόκριση στο Μουντιάλ της Δ.Γερμανίας.
"Το χειρότερο στην ιστορία του ποδοσφαίρου"
Οι Χιλιανοί, που συμμετείχαν στην προκριματική ζώνη της Ν.Αμερικής θα έπαιζαν λοιπόν για το «εισιτήριο» στο Παγκόσμιο Κύπελλο με τους Σοβιετικούς που είχαν τερματίσει πρώτοι στον 9ο προκριματικό όμιλο της ευρωπαϊκής ζώνης. Το πρώτο ματς είχε οριστεί να γίνει στη Μόσχα στις 26 Σεπτεμβρίου του 1973 και η ρεβάνς στο Σαντιάγκο στις 21 Νοεμβρίου. Δυστυχώς, ο Αουγκούστο Πινοσέτ είχε άλλη άποψη…
Στις 11 Σεπτεμβρίου, δυο εβδομάδες δηλαδή πριν από το ματς στη Μόσχα, συνέβησαν τα γνωστά γεγονότα με την ανατροπή και τον τραγικό θάνατο του Σαλβαδόρ Αλιέντε. Ο δημοκρατικά ελεγμένος Μαρξιστής πρόεδρος ανατράπηκε από τον Αουγκούστο Πινοσέτ ο οποίος επέβαλε στρατιωτική χούντα… Το Εθνικό Στάδιο του Σαντιάγκο μετατράπηκε πάραυτα σε στρατόπεδο συγκέντρωσης των αντιφρονούντων. Τα αποδυτήρια έγιναν κελιά και το ποδηλατοδρόμιο άλλαξε σε αίθουσα ανακρίσεων.
«Κάθε μέρα άφηναν ελεύθερους 20, 50 ανθρώπους… φώναζαν τα ονόματα τους από τα μεγάφωνα. Τους ανάγκαζαν να υπογράψουν ένα έγγραφο με το οποίο αναγνώριζαν πως δεν είχαν υποστεί κακομεταχείριση στο Στάδιο, παρόλο που κάποιοι από αυτούς είχαν εμφανή σημάδια από τους ξυλοδαρμούς και τα βασανιστήρια. Όλοι υπέγραφαν… ήταν το τίμημα που έπρεπε να πληρώσεις. Περιμέναμε να ακούσουμε και εμείς τα ονόματα μας, παρότι ήμασταν ένοχοι επειδή υπερασπιστήκαμε το νόμιμο καθεστώς», είπε αρκετά χρόνια μετά ο Γρεγόριο Μένο Μπαράλες, κυβερνήτης της επαρχίας του Πουέντε Άλτο. Υπολογίζεται ότι μόνο μεταξύ του Σεπτεμβρίου και του Νοεμβρίου του `73, 12.000 άνθρωποι ήταν φυλακισμένοι στο Στάδιο.
Και το ποδόσφαιρο;
Η τραγική ειρωνεία είναι πως ανήμερα του πραξικοπήματος, στις 11/9, η εθνική ομάδα της Χιλής θα είχε συγκέντρωση στο προπονητικό κέντρο «Juan Pinto Duràn» για να κανονίσουν τα της αποστολής στη Μόσχα, η οποία φυσικά δεν έγινε ποτέ…
«Όταν φτάσαμε, ο προπονητής μας Λουίς Άλαμος μας είπε να γυρίσουμε στα σπίτια μας. Έπρεπε λοιπόν να επιστρέψω στο ξενοδοχείο και στο δρόμο οι στρατιώτες με σταμάτησαν 10 φορές. Απέφυγα τη σύλληψη μόνο και μόνο γιατί είχα την τσάντα που έγραφε «Εθνική ομάδα Χιλής», θυμάται ο Εντουάρντο Ερέρα, ο αριστερός μπακ εκείνης της ομάδας.
Στο μεταξύ, αρκετοί συμπαίκτες του, όπως οι Κάρλος Κάσελι και Λεονάρντο Βελίζ, ήταν γνωστοί για τα σοσιαλιστικά τους φρονήματα και φοβόντουσαν για την ασφάλεια των οικογένειων τους. Υπήρχαν παράλληλα πολλές αμφιβολίες για το αν θα γινόταν το ματς στη Μόσχα, καθώς η χούντα είχε απαγορέψει τα ταξίδια στο εξωτερικό. Έτσι ανέλαβε δράση ο δρ. Χάκομπο Έλο, ο γιατρός της Εθνικής ομάδας, ο οποίος τύχαινε να κουράρει και τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας της Χιλής, τον στρατηγό Γκουστάβο Λέι. Ο Έλο έπεισε τον Λέι πως «η εθνική ομάδα θα ήταν η καλύτερη διαφήμιση του καθεστώτος στη Μόσχα» και εν τέλει ο Πινοσέτ και οι συν αυτώ έδωσαν την άδεια στην ομάδα να πάει στη Ρωσία για τον αγώνα μπαράζ. Με μία ρητή εντολή: «Αν μιλήσετε, οι οικογένειες σας θα υποστούν τις συνέπειες»!
Στο μεταξύ, το κλίμα ανάμεσα στις δυο χώρες ήταν τεταμένο, καθώς η Σοβιετική Ένωση διέκοψε τις διπλωματικές της σχέσεις με τη Χιλή, μετά την εγκαθίδρυση της χούντας από τον Πινοσέτ. Ενδεικτικό του ψυχροπολεμικού κλίματος ήταν πως στο αεροδρόμιο της Μόσχας, δύο Χιλιανοί παίκτες παρέμειναν ώρες στα κρατητήρια του Σερεμέτιεβο, λόγω «ανακρίβειων στις φωτογραφίες του διαβατηρίου». Στον αγώνα, που έγινε στο στάδιο Λένιν, οι Σοβιετικοί ήταν πολύ ανώτεροι αλλά η Χιλή με «νύχια και με δόντια» κατάφερε να πάρει ισοπαλία 0-0, καθώς και ο διαιτητής έβαλε το χεράκι του…
«Ευτυχώς, ο διαιτητής πρέπει να ήταν σφόδρα… αντικομμουνιστής. Μαζί με τον πρόεδρο της ομοσπονδίας, Φρανσίσκο Φλουξά, τον είχαμε πείσει πως δεν έπρεπε να χάσουμε στη Μόσχα και η αλήθεια είναι πως μας βοήθησε σημαντικά», ομολόγησε μετά από ο χρόνια ο Ούγκο Γκασκ, ο μοναδικός Χιλιανός δημοσιογράφος που είχε ακολουθήσει την αποστολή.
Μεγάλο ζήτημα προέκυψε φυσικά και με τη ρεβάνς, η οποία ήταν προγραμματισμένη για τις 21 Νοεμβρίου στο Εθνικό Στάδιο του Σαντιάγκο. Ο Πινοσέτ έκανε φυσικά ό,τι μπορούσε για να μη μαθευτεί πως το Στάδιο είχε γίνει «κολαστήριο», αλλά οι φήμες στο εξωτερικό έδιναν και έπαιρναν. Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Χιλής πρότεινε στις αρχές να αλλάξει η έδρα και το ματς να διεξαχθεί στη Βίνια ντελ Μαρ, αλλά η χούντα ήταν ανένδοτη. Το ματς έπρεπε να γίνει στο Εθνικό Στάδιο για να δείξουν στο κόσμο πόσο ήσυχη και ειρηνική είναι η πρωτεύουσα…
«Οι στρατιωτικοί μας έλεγαν να πούμε πως το Στάδιο ήταν απλά ένα κέντρο διεκπεραίωσης για ανθρώπους που δεν είχαν έγγραφα ταυτότητας», διηγούταν μετά από χρόνια ο Φλουξά. «Μίλησα στον στρατηγό Λέι για την αλλαγή της έδρας και μου εξήγησε ότι ‘με άνωθεν εντολές δεν μπορεί να γίνει πουθενά αλλού ο αγώνας. Ή θα γίνει στο Εθνικό Στάδιο ή πουθενά»!
Οι Σοβιετικοί έκαναν επίσημη διαμαρτυρία, αιτούμενοι να γίνει η ρεβάνς σε ουδέτερο γήπεδο, επικαλούμενοι «ηθικούς λόγους» λόγω των τραγικών συμβάντων στο Εθνικό Στάδιο. Κάπου εκεί άρχισε η παρωδία, καθώς η FIFA τον Οκτώβριο «αναγκάστηκε» να στείλει μια επιτροπή με τον αντιπρόεδρο Αμπίλιο ντ` Αλμέιδα και τον γενικό γραμματέα της Χέλμουτ Κάιζερ για να εξετάσουν ιδίοις όμμασι το τι γίνεται στο Σαντιάγκο.
Η χούντα έκανε ότι μπορούσε για να αποδείξει ότι το Στάδιο δεν είχε χρησιμοποιηθεί σαν στρατόπεδο συγκέντρωσης, παρότι ακόμα υπήρχαν κρατούμενοι (!) και τα κατάφερε… Είτε οι άνθρωποι της FIFA με κάποιο τρόπο πείστηκαν, είτε κατάλαβαν αλλά έκαναν τα στραβά μάτια, το θέμα είναι πως  δόθηκε το πράσινο φως να διεξαχθεί κανονικά το ματς στο Σαντιάγκο, γράφοντας στα παλιά τους τα παπούτσια τα ανθρώπινα δικαιώματα….
«Η έκθεση που θα υποβάλουμε στις αρχές θα είναι μια αναφορά των όσων έχουμε δει: πλήρης ηρεμία», ανέφεραν οι επιτελείς της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας σε μια συνέντευξη Τύπου στο Σαντιάγκο, παρουσία του Υπουργού Άμυνας της Χιλής.
Μ` αυτά και μ` αυτά, οι Σοβιετικοί αρνήθηκαν οριτικά να ταξιδέψουν στο Σαντιάγκο. Σύμφωνα με τη σπέκουλα του τότε σοβιετικού Τύπου υπήρχε μια συνομωσία εναντίον τους από τον πρόεδρο της FIFA, Στάνλεϊ Ράους. Ο Άγγλος Ράους, έλεγαν οι Σοβιετικοί, δεν πίεσε τους Χιλιανούς να αλλάξουν έδρα, όπως είχε κάνει για λόγους ασφαλείας στο ματς της Β.Ιρλανδίας με τη Βουλγαρία, επειδή ήλπιζε πως αν το ματς γινόταν στο Σαντιάγκο, οι σοσιαλιστικές χώρες θα έκαναν μποϊκοτάζ στη διοργάνωση και έτσι θα συμμετείχε και η Αγγλία που είχε αποκλειστεί στα προκριματικά!
Επισήμως, η Σοβιετική Ένωση αρνήθηκε να γίνει το ματς στο Εθνικό Στάδιο του Σαντιάγκο επικαλούμενοι «ανθρωπιστικούς λόγους». Ως συνήθως πάντως η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση…
«Η άρνηση μας να παίξουμε με αντιπάλους τους παίκτες μιας χώρας που είχε καταληφθεί από τον δικτάτορα Πινοσέτ ήταν λιγότερο μια ένδειξη υποστήριξης στους αντιφρονούντες και περισσότερο υπερίσχυσε το γεγονός πως η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚ φοβήθηκε πως θα χάναμε», είπε μετά από χρόνια σε συνέντευξη του ο τότε διεθνής αμυντικός της Σπαρτάκ Μόσχας, Γεβγένι Λόφτσεφ.
Στην ίδια συνέντευξη ο Λόφτσεφ τόνισε πως ο τότε προπονητής της ομάδας, Γεβγένι Γκοριάνσκι, αρνήθηκε να… υποσχεθεί στην ηγεσία του ΚΚ πως η ομάδα θα έπαιρνε σίγουρα τη νίκη. Αν η Σοβιετική Ένωση είχε νικήσει στο πρώτο ματς και είχε πιο πολλές πιθανότητες για την πρόκριση, θα πήγαινε κανονικά να παίξει, είπε ο Λόφτσεφ. Όμως οι Σοβιετικοί φοβούμενοι πως μια πιθανή ήττα και αποκλεισμός θα έπληττε ανεπανόρθωτα το πρεστίζ της χώρας, αποφάσισαν να μην κατέβουν καθόλου.
Ο θλιβερός επίλογος γράφτηκε στις 21 Νοεμβρίου στο Στάδιο του Σαντιάγκο την ημέρα που επρόκειτο να γίνει το μπαράζ. Βέβαια, ήταν ήδη γνωστό πως η Σοβιετική Ένωση δεν θα κατέβει και η Χιλή θα έπαιρνε τη νίκη και την πρόκριση στα «χαρτιά». Η χούντα ανάγκασε τους παίκτες σε έναν «αγώνα» παρωδία με τους ποδοσφαριστές να σκοράρουν σε κενές εστίες τρεις φορές για να έρθει το σκορ 3-0! Προκειμένου όμως το καθεστώς να προσφέρει «άρτο και θεάματα» στους 18.000 φιλάθλους που είχαν πάει στο γήπεδο εκείνη τη μέρα, είχε προγραμματίσει μετά το ματς-παρωδία ένα κανονικό φιλικό με τη βραζιλιάνικη Σάντος, όπου οι Χιλιανοί συνετρίβησαν με 5-0…
Το ποδόσφαιρο έγινε έρμαιο στα χέρια ενός απάνθρωπου καθεστώτος, στα κελεύσματα των πολιτικάντηδων της Σοβιετικής Ένωσης και με τις ευλογίες φυσικά της FIFA που έκανε τον «Πόντιο Πιλάτο», στην καλύτερη περίπτωση, αλλά ουσιαστικά ήταν το ίδιο συνένοχη. Ή μήπως νομίζει κανείς πως τώρα έχουν αλλάξει τα πράγματα;

πηγή:othersidefootball.com

Δεν υπάρχουν σχόλια: